Antikçağ felsefesinin diyalog yöntemiyle kaleme alınmış ve ilk basımı 1922’de yapılmış ‘Anarşist Banker’, Fernando Pessoa’nın en ünlü eserlerinin başında gelir.
Burjuva toplumunun ikiyüzlü ahlak anlayışını kıyasıya eleştiren eser, iki arkadaşın bir yemek sonrasında başlayan sohbetleri üzerinden ilerler.
Bu arkadaşlardan biri bankerdir ve anlatının ana fikri de bu karakterce dillendirilir.
Bankerliğin, gerçekleşebilir tek anarşist eylem olduğunu düşünen bu karakter, kendine has akıl yürütmelerle bu fikrini adım adım ispat etmeye koyulur.
Kahramanımız bunu yaparken hem Avrupa toplumunun ikiyüzlülüğünü gözler önüne serer hem paranın iktidarını sorgular hem de bunu alaşağı etmenin yolları üzerine düşünür.
Kitaptan iki alıntı:
“Birine yardım etmek onun yeteneksiz olduğunu kabul etmek olur ya da eğer yeteneksiz değilse, yeteneksizleştirmek ya da öyle olduğunu varsaymak olur. İlk durumda bu bir zorbalıktır, ikinci durumda ise küçümseme…”
“Para devletten daha iyi değildir, aile dinlerden daha iyi değildir. Bunların yerine başka kurgular olsaydı, bunlar da bir o kadar kötü olurdu çünkü bunlar da sırası geldiğinde doğal gerçeklerin üzerine gelip yapışır ve onları boğardı.”
- Künye: Fernando Pessoa – Anarşist Banker, çeviren: Işık Ergüden, Sel Yayıncılık, anlatı, 69 sayfa, 2018
Dipnotski 