Kategori: Çocuk

Kolektif – Çocuğun İstismarı ve İhmali (2024)

Çocuğun sağlıklı bir birey olarak gelişimini tamamlayabilmesine engel olabilecek durumlardan biri de istismara ve ihmale maruz bırakılmasıdır.

Çocuğun fiziksel, duygusal, ruhsal ve sosyal yönlerden olumsuz etkilenme olasılığı olan istismar ve ihmalden korunması, bunlara yol açan olası risk faktörlerinin bilinmesi ve buna göre koruyucu ve önleyici çalışmaların geliştirilmesi açısından önemli ve gereklidir.

Çocuğa yönelik ihmal ve istismar, farklı biçimlerde ve çocuğun bulunduğu bütün ortamlarda görülmekle birlikte, bu ortamlar koruyucu faktörler ve risk faktörleri açısından birbirlerinden farklılaşmaktadır.

Çocuklar ev ortamında aile içinden ya da dışından birileri tarafından istismar ve ihmale maruz bırakılabileceği gibi, kapalı kurumlarda, sokakta, eğitim ortamlarında/okullarda, dijital ortamlarda ve sistemlerde de, süreç içerisinde istismarın ve ihmalin çeşitli şekilleriyle karşılaşılabiliyor.

Çocukla çalışan tüm meslek profesyonellerinin, çocukla çalışma olasılığı olan öğrencilerin ve konuya ilgi duyan herkesin istismar ve ihmalin gerçekleştiği/gerçekleşebileceği ortamlara ilişkin bilgilenmesi, riskleri fark etmek, önlemek ve nihayetinde çocukları korumak açısından son derece önemli.

Bu kitapta, çocukların istismar ve ihmale maruz bırakılma olasılığı olan ortamlar, vakalar özelinde tanımlanarak, bu ortamların risk faktörü oluşturma ve çocuğun korunması açısından işlevlerine dikkat çekiliyor.

Kitap, çocukların korunmasına, onların korunmasından sorumlu olan başta aile bireyleri ve çocukla karşılaşan herkesin ihtiyaç duyduğu çocuk koruma hizmetlerinde iyileştirmeye ve sistemlerin eşgüdüm içinde çalışabilmesine katkıda bulunacaktır.

Kitaba katkıda bulunan yazarlar şöyle: Pınar Özdemir, Güngör Çabuk, Ferda Karadağ, Özgür Sağlam, Ayşe Kızıltaş, Figen Paslı, Hacer Taşkıran Tepe, Zeki Karataş, Derya Kayma, Ayten Kaya Kılıç, Mine Ersoy, Semra Saruç, Gökhan Yanar.

  • Künye: Kolektif – Çocuğun İstismarı ve İhmali (Vaka Örnekleri), editör: Figen Paslı, Hüsnünur Aslantürk, Nika Yayınevi, inceleme, 226 sayfa, 2024

Gareth B. Matthews – Felsefe ve Çocuk (2023)

Felsefe tarihinin ve kurumsallaşmış felsefenin sırtımıza yüklediği katı sorumluluklardan bir anlığına kurtulup gerçek bir felsefi duyarlılık geliştirmek, çocukların felsefi sorularına kulak vermek ve hayret duygusu ile zihnimizin çeperinin genişlemesine izin vermek belki de kaybedilen bu inancı yeniden kazanmayı sağlayabilir.

Matthews, çocukluk felsefesi alanındaki kilometre taşlarından birisi ve ‘Felsefe ve Çocuk’, filozofun bu alanda kaleme aldığı en önemli eserlerden.

Otantik bir varoluş olarak çocukluğa duyulan ilgi, aynı zamanda felsefenin diri kalmasını sağlayan hayret duygusuna bir övgüdür.

Yalnızca çocuklar ve çocuklarla çalışanlar için değil, felsefeyi yeniden çocuksu hayret ile buluşturmak isteyen herkes için cüretkâr bir kitap.

İdeal olarak, belirli bir soruya ilişkin literatürü iyice kavramak, kişinin kendi cevabına veya çözümüne ulaşabileceği besleyici bir bağlam sağlar.

Ama bu her zaman bu şekilde olmaz.

Bazen filozoflar başkalarının görüşlerini açıklamaya o kadar dalar ki başlangıçta o sorunun kendilerinde uyandırdığı merakı zaman içinde kaybederler.

  • Künye: Gareth B. Matthews – Felsefe ve Çocuk: Çocukların Felsefi Sorularına Yanıt Vermek, çeviren: Meryem Bülbül, Say Yayınları, felsefe, 144 sayfa, 2023

Luca Mori – Çocuklarla Felsefe Oyunları (2021)

Eğitimin böylesine gerilediği bir dönemde, düşünen ve sorgulayan çocuklar yetiştirmek hayati önemde.

Luca Mori, oyunların yardımıyla çocukların severek yapacağı felsefe egzersizleri sunuyor.

  • Yaratıldığımız evren nasıldır?
  • Her şeyin bir kaynağı olan bir şey var mıdır?
  • İnsan nedir?

Kitap, bu gibi sorulardan yola çıkarak 8-10 yaş arası çocuklara doğa olayları, insan, dil ve akıl yürütme ile ilgili konuları düşünmeleri için eşlik ediyor.

Mori, çocukları ilkokuldan başlayarak felsefi düşünme ve akıl yürütmeye alıştırmanın önemine ilişkin bir giriş bölümünün ardından, felsefe tarihinden esinlenerek dört ana bölümde gruplandırılmış, on beş konu sunuyor.

Doğa felsefesi, insan felsefesi, dil felsefesi ve bakış açısını değiştirme, bunlardan birkaçı.

Çocuklar, onları varsayımsal – tümdengelimsel düşünmeye yönlendirecek küçük – büyük zorluklarla kendilerini sınama fırsatına sahip olacaklar.

Bu rota ise, Ütopya Adası/Ütopya Kuralım oyunuyla tamamlanıyor: Çocuklar resimli bir tablo üzerine yaşıtlarıyla birlikte çalışarak, fikirlerini karşılaştırarak, çıkarımlarda ve tahminlerde bulunarak, kendi kararlarını vererek hayallerindeki adayı tasarlayacak ve yaratacaklar.

  • Künye: Luca Mori – Çocuklarla Felsefe Oyunları: Cesur Çocuklar için Felsefe Egzersizleri, çeviren: Çağrı Ekiz, Epsilon Yayıncılık, felsefe, 172 sayfa, 2021

Elisabeth Young-Bruehl – Çocuk Düşmanlığı (2021)

Cinsiyetçi yahut ırkçı önyargılar konusunda deneyimliyiz.

Fakat en az bunlar kadar korkunç bir gerçeklik olan çocuk düşmanlığı konusunda pek fikir sahibi değiliz.

Elisabeth Young-Bruehl, çocuk istismarından çocuk düşmanlığının ailedeki kökenlerine konuyu geniş bir çerçevede tartışıyor.

Amerikan toplumunda çocuklara karşı önyargının dinamiklerini irdeleyerek çalışmasına başlayan Young-Bruehl, utanç verici bir gerçeklik olarak, Amerika’da, dünyadaki bütün uluslardan daha yüksek sayıda çocuğun hapis yatmasını gösteriyor.

Zira yarım milyon Amerikalı çocuk şu anda çocuk hapishanelerindedir.

Yazar, çalışmasının devamında da, ailedeki, okuldaki, arkadaş çevrelerindeki, ikili ilişkilerdeki ve siyasilerin dilindeki çocuk düşmanlığı biçimlerini anlamaya, görünür kılmaya, diğer ayrımcılık biçimleriyle ilişkisini gösteriyor.

  • Künye: Elisabeth Young-Bruehl – Çocuk Düşmanlığı: Çocuklara Karşı Önyargıyla Yüzleşme, çeviren: Aksu Bora, İletişim Yayınları, siyaset, 311 sayfa, 2021

Isabel Minhós Martins – Seyahatler ve Kâşifler Atlası (2021)

Tüm zamanların en ünlü doğa bilimcileri, gezginleri ve onların maceraları hakkında görsel bir şölen.

Isabel Minhós Martins’in yazdığı, çizimlerini Bernardo Carvalho’nun yaptığı bu bol ödüllü çalışmayı, çocuklara iyi bir hediye vermek isteyenler özellikle kaçırmamalı.

Haritaların olmadığı bir dünya hayal edebilir miyiz bugün?

Oysa birkaç yüzyıl öncesine kadar dünyanın sınırlarını bilmiyorduk.

Dünyanın birçok bölgesi bir diğeriyle bağlantısız, birbirinden habersizdi.

Sadece diğer bölgelerde var olan türleri ve toprakları değil, aynı zamanda diğer insanları ve kültürleri de tanımıyorduk.

Dünyanın nasıl bir yer olduğunu öğrenmek için yola çıkmamız gerekiyordu: Eşekle, deveyle, gemiyle veya yürüyerek evden çıkıp bilinmeyene doğru yol aldık ve diğer yerlerle ilgili şaşırtıcı yeniliklerle döndük.

Keşişlerin, botanik bilimcilerin, tüccarların, denizcilerin veya ressamların yolculukları dünyayı daha iyi tanımamıza katkı sağladı ve bu sayede diğerlerinin varlığından haberdar olduk.

İşte ‘Seyahatler ve Kâşifler Atlası’nın başkahramanları da, tüm zamanlardan ve yerlerden keşişler, doğa bilimciler, gezginler, konusu ise bu insanların gerçek maceraları.

Piteas, Xuanzang, Giovanni da Pian del Carpini, Marco Polo, İbn Battuta, Bartolomeu Dias, Evliya Çelebi, Jeanne Baret, Joseph Banks, Humboldt, Darwin ve Mary Henrietta Kingsley ile birlikte haydi yola koyulalım!

Kitabın şimdiye kadar pek çok prestijli ödül kazandığını da özellikle belirtelim.

  • Künye: Isabel Minhós Martins – Seyahatler ve Kâşifler Atlası, resimleyen: Bernardo P. Carvalho, çeviren: Duru Örs, Koç Üniversitesi Yayınları, çocuk, 144 sayfa, 2021

Yılmaz Murat Bilican ve Nurşah Yılmaz – Çocuk Edebiyatı ve Felsefe (2021)

En iyi eğitim, çocuklarımıza eleştirel düşünmeyi ve sorgulamayı öğretebilen eğitimdir.

Yılmaz Murat Bilican ve Nurşah Yılmaz, 40 çocuk edebiyatı kitabını felsefe çalışmaları penceresinden ele alarak çocuklar için felsefe çalışmalarına önemli katkıda bulunuyor.

Çocukların hayata dair soruları ve mantık yürütmeleri, anlamlandırma çabaları sonsuzdur.

Dikkatli zihinlerin radarına takıldığında yetişkin dünyasına yeni kapılar açan çabalardır bunlar.

Öte yandan son yıllarda oldukça ilgi gören çocuklar için felsefe çalışmaları, çocukların bu yaratıcı anlamlandırma çalışmalarına değerli katkılar sunarak, soruların ve akıl yürütmelerin çocuk zihninde kalıcı ve zevkli bir işleme girmesini sağlıyor.

Bilican ve Yılmaz’ın hazırladığı ‘Çocuk Edebiyatı ve Felsefe’ başlıklı bu çalışma, içinde barındırdığı 40 çocuk edebiyatı kitabını felsefe çalışmaları penceresinden ele alıyor ve alanda çalışma yapan P4C eğitmenlerine ve uzmanlarına değerli bir kaynak sunuyor.

Çalışma, birlikte düşünmeye, sorgulamaya ve eleştirel düşünmeye alan açacak, bu ortamı besleyecek bir kaynak.

  • Künye: Yılmaz Murat Bilican ve Nurşah Yılmaz – Çocuk Edebiyatı ve Felsefe: Öğretmen ve Veliler İçin P4C Uygulama Örnekleri, Ayrıntı Yayınları, felsefe, 256 sayfa, 2021

Bekir Onur – Çocukluğun Coğrafyaları (2021)

Çocukluğun mekânı cennettir, keşke hep orada kalsaydık.

Bu kitap ise, coğrafyanın çocukluğu nasıl ele aldığını irdeliyor.

Şimdiye kadar çocukluk tarihi, çocuk kültürü ve çocuk gelişimi konularında önemli çalışmalara imza atmış Bekir Onur, bu sefer de coğrafyanın çocukları nasıl işlediğini, onlara nasıl baktığını irdeliyor.

Coğrafyacılar çocukluğun mekânsal bir olgu olduğunu vurgularlar.

Coğrafyanın çocukluk çalışmaları ev, okul, oyun alanı, mahalle, kent, ülke ölçeğinde başlar ve oradan iklim değişikliği, savaş, göç, ırk, toplumsal cinsiyet, yoksulluk gibi küresel olgulara kadar uzanır.

Onur da, coğrafyanın çocukluk çalışmalarını ayrıntılı bir şekilde inceleyerek Türkiye’de bu alanda ilk diyebileceğimiz bir çalışmaya imza atmış.

  • Künye: Bekir Onur – Çocukluğun Coğrafyaları, İmge Kitabevi, inceleme, 318 sayfa, 2021

Chiara Pastorini ile Frédéric Morlot – Galileo ve Mevleviler (2020)

Felsefe, en temelde çevremizdeki dünya hakkında nasıl düşüneceğimizi öğrenmekle ilgilidir.

Bu tanıma tam hakkını vermiş isimlerden biri de, kuşkusuz Galileo Galilei’dir.

Galileo, dünyanın evrenin merkezi olmadığını, her şeyin güneşin etrafında döndüğünü ortaya koyarak, gerici Ortaçağ düşüncesini alaşağı etti.

İşte küçük filozoflar için kaleme alınan bu kitaplarında Chiara Pastorini ve Frédéric Morlot, Galileo’nun düşüncesini güzel bir hikâyeyle harmanlayarak anlatıyor.

‘Galileo ile Mevleviler’, Galileo’nun semazen bir dervişle karşılaştıktan sonra yaşadığı büyük aydınlanmayı merkeze alarak çağının çok ilerisinde bir zihne sahip bu bilim insanının bilim tarihine ve felsefesine yaptığı katkıları duru bir üslupla aktarıyor.

Junli Song’un çizimleri de kitaba ayrı bir güzellik katmış.

  • Künye: Chiara Pastorini ve Frédéric Morlot – Galileo ile Mevleviler, resimleyen: Junli Song, çeviren: Orçun Türkay, Metis Yayınları, felsefe, 64 sayfa, 2020

Stefan Boonen – Teo Artık İyi Görüyor (2016)

Kahramanımız Teo’nun görme sorunu var.

Yakını iyi göremiyor ve kitap okurken ya da televizyon izlerken başı ağrıyor.

Bu esnada bir göz doktoruna görünen Teo, gözlük kullanması gerektiğini öğrenir.

Bu, onun, arkadaşları gibi iyi görebilmesini sağlayacaktır.

Görmek ve gözlük kullanmak üzerine güzel bir hikâye.

  • Künye: Stefan Boonen – Teo Artık İyi Görüyor, resimleyen: Pauline Oud, çeviren: Yalçın Varnalı, Yapı Kredi Yayınları

Nesibe Çakır – Elayussa’dan Kaçış (2016)

Antik Roma dönemindeki Akdeniz liman kenti Elayussa’da geçen bir komplo.

Kapadokya Kralı Archelaos, Roma imparatoru Augustos’a genç bir kaplan ve fil hediye etmeyi düşünmektedir.

Fakat Kral’ın yeğeni Zenas, yıllardır bakıp beslediği bu iki hayvanından ayrılmamak için Kral’a karşı bir komplo kurar.

Acaba Zenas, bu zorlu mücadelesinden başarıyla çıkabilecek mi?

  • Künye: Nesibe Çakır – Elayussa’dan Kaçış, Can Yayınları