Kategori: Fotoğraf

Walter Benjamin – Teknik Olarak Yeniden Üretilebilirlik Çağında Sanat Eseri (2023)

Walter Benjamin’in Paris’te sürgünde olduğu dönemde yazdığı ‘Teknik Olarak Yeniden Üretilebilirlik Çağında Sanat Eseri’ ilk olarak 1936’da kısaltılmış Fransızca çevirisiyle yayımlandı.

Benjamin’in “materyalizmin adına layık ilk sanat kuramı” olarak tanımladığı bu metin, 60’lı ve 70’li yıllarda yeniden keşfedildi.

80’lerden beri de modern kültür ve medya teorilerinin temel metinlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Benjamin bu denemesinde, sanatın ve sanatın alımlanışının, özellikle fotoğraf ve filmin gelişimiyle kaçınılmaz olarak dönüşüm geçirdiğini, kitlesel yeniden üretim olanaklarının artmasıyla sanat eserinin “aura”sını, özgünlüğünü ve kültürel otoritesini yitirdiğini savunuyor.

Yeniden üretilebilirlik sayesinde oluşan kolektif estetik, bir yandan toplumsal özgürleşme yolunda gelişim olanağı sunarken diğer yandan faşizmin yükselişinden de anlaşılacağı gibi siyasetin güdümüne girme tehlikesini de içinde barındırıyor.

  • Künye: Walter Benjamin – Teknik Olarak Yeniden Üretilebilirlik Çağında Sanat Eseri, çeviren: Ogün Duman, Can Yayınları, sanat, 48 sayfa, 2023

Kolektif – Fotoğrafla Diyalog (2021)

Her fotoğrafçının, fotoğrafçı adayının, daha da ötesi fotoğrafla ilgilenen her okurun muhakkak edinmesi gereken bir çalışma.

Bir başucu kitabı işlevi görecek ‘Fotoğrafla Diyalog’, 20, yüzyılda fotoğraf alanına yön vermiş pek çok isimle yapılan söyleşilere yer veriyor.

Robert Capa’dan André Kertész’e, Henri Cartier-Bresson’dan Man Ray’e, fotoğrafçılığın dönüm noktası diyebileceğimiz yirmi isim hem fotoğrafçılık konusundaki görüşlerini hem bu işi veya sanatı icra ederken karşılaştıkları zorlukları anlatıyor hem de fotoğraf çekmek isteyenlere önerilerde bulunuyor.

Kitap bu yönüyle kapsamlı bir kaynak olduğu kadar, buradaki tarihi figürlerin deneyimlerini ilk ağızdan aktarmasıyla aynı zamanda kişisel bir anlatı.

Kitaba söyleşileriyle katılmış diğer isimler ise şöyle: Paul Strand, Eliot Porter, Cecil Beaton, Brassaï, Jacques Henri-Lartigue, George Rodger, Robert Doisneau, Herbert Bayer, Henry Holmes Smith, Helmut Gernsheim, Brett Weston, Manuel Alvarez Bravo, W. Eugene Smith, Laura Gilpin, Wynn Bullock, Minor White, Beaumont Newhall ve Ansel Adams.

  • Künye: Kolektif – Fotoğrafla Diyalog, çeviren: Ayça Göçmen, Espas Yayınları, fotoğraf, 448 sayfa, 2021

Henry Carroll – İnsan Fotoğrafı Çekmek İçin Bu Kitabı Okuyun (2016)

Bu kitapta, portre fotoğrafı çekerken çok farklı yaklaşımlar benimsemiş, her biri kendi alanında usta fotoğrafçıların yöntemleri aydınlatılıyor.

Sebastião Salgado’dan Henri Cartier-Bresson’a tam elli ünlü fotoğrafçının fikir ve tekniklerini açıklayan Henry Carroll, fotoğrafçı adayının portre çekerken kendi benzersiz yöntemini keşfetmesi için ipuçları sunuyor.

  • Künye: Henry Carroll – İnsan Fotoğrafı Çekmek İçin Bu Kitabı Okuyun, çeviren: Sedef Özge, Remzi Kitabevi

Julie Adair King ve Serge Timacheff – Dijital Fotoğrafçılık (2010)

Dijital fotoğrafçılık teknolojilerinin gelişmesi, eski, filmli makinelerin cazibesini kaybetmesine neden oldu.

Günümüzde, daha ergenlik çağına ulaşmamış çocuklardan tutun da yaşlı başlı insanlara kadar herkes dijital fotoğrafçılığın nimetlerinden yararlanıyor.

Fakat dijital fotoğraf makineleri her ne kadar basit olsa da, diyafram ayarı, pozlama süresi ve alan derinliği gibi konular hakkında bilgi sahibi olmayı gerektiriyor.

İki yazarlı elimizdeki kitap ise, okurlarını yeni dijital fotoğrafçılık aletleriyle, hileleriyle ve teknikleriyle tanıştırıyor.

Kılavuz niteliğindeki kitapta, dijital fotoğraf makinesiyle her zaman iyi fotoğraf çekmek, yanlış pozlanmış fotoğraflar ve kırmızı göz gibi yaygın sorunları çözmek, fotoğrafları bilgisayara yüklemek, basmak ve internette yayımlamak gibi konularda bilgiler veriliyor.

  • Künye: Julie Adair King ve Serge Timacheff – Dijital Fotoğrafçılık, çeviren: Bilge Gündüz, Doğan Kitap, fotoğraf, 317 sayfa

Pierre Assouline – Henri Cartier-Bresson (2019)

Pierrre Assouline’in bu şahane eseri, 20. yüzyıl fotoğrafçılığına yön vermiş Henri Cartier-Bresson’un kapsamlı bir biyografisi.

Kitap, Cartier-Bresson’un hayatının dönüm noktalarını kayıt altına alıyor:

  • Fransa’nın zengin ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya gelişi,
  • Ustası Andre Lhote’den aldığı resim dersleri,
  • Paris’in sürrealist ortamlarındaki günleri,
  • Afrika’nın derinliklerinden Meksika’ya ve Amerika’ya uzanan günleri,
  • Ünlü yönetmen Jean Renoir’a asistanlık yapması,
  • İspanya İç Savaşında film çekmesi,
  • Dünya Savaşı’nda Fransız Ordusunda görev yapışı,
  • Dünya Savaşı’nda esir düşüp üç defa Nazi kamplarından kaçmayı deneyip sonuncusunda başarması,
  • 1947’de efsanevi MAGNUM ajansının kuruluş sürecine katılması,
  • 1952 yılında ünlü “Karar Anı” makalesini yazması,
  • Foto muhabiri olarak tanıklık ettiği toplumsal olaylar ve savaşlar,
  • Ve bunun gibi çarpıcı ayrıntılar yer alıyor.

Görüldüğü gibi Cartier-Bresson, tanık oldukları ve yapıp ettikleriyle, daha da önemlisi anti-faşist ve anarşist kimliğiyle de dolu dolu yaşamasıyla “Yüzyılın gözü” tabirini fazlasıyla hak eden bir isim.

Assouline de, bu büyük ismin fırtınalı ve çelişkilerle örülü hayatını bir baştan diğer başa kat ediyor.

Cartier-Bresson’a kulak veriyoruz:

“Fotoğraf, benim için bir anı ve o anın sonsuzluğunu yakalayan sürekli bir görsel ilginin anlık dürtüsüdür. Bununla birlikte çizim ise grafolojisiyle o andan itibaren bilincimizin yakaladığı şeyi işler. Fotoğraf, ani bir harekettir; çizim ise meditasyondur.”

“Şu dünyada bir karar anı olmayan hiçbir şey yoktur ve iyi kotarılmış bir başyapıt, böyle bir anın ayırdına varabilmek ve onu ele geçirmek demektir. Eğer durumların devinimi içinde o anı kaçırırsanız, onu yeniden bulabilmek veya farkına varabilmek için şansınız olmayabilir.”

“Röportaj bir sorunu anlatmak, bir olayı veya izlenimleri saptamak üzere sırasıyla kafanın, gözün ve kalbin işlemesidir”

“Fotoğraf çekmek —eş zamanlı olarak ve saniyenin bir kesri içinde— hem olayın hem de ona anlam veren görsel biçimlerin farkına varmaktır”

“Amaç olayları biriktirmek değildir, olayların tek başlarına hiçbir önemi yoktur. Önemli olan onların içinden seçim yapabilmek, derinlerde gerçekle bağlantılı olduğu doğru olayı yakalayabilmektir. En küçük şey fotoğrafta büyük bir konu olabilir, en ufak insani ayrıntı ana fikre dönüşebilir.”

Künye: Pierre Assouline – Henri Cartier-Bresson, çeviren: Aylin Ünal, Espas Yayınları, biyografi, 414 sayfa, 2019

Terry Barrett – Fotoğrafı Eleştirmek (2009)

Terry Barrett, ‘İmgeleri Anlamaya Giriş’ alt başlığını taşıyan ‘Fotoğrafı Eleştirmek’te, fotoğraf alanında eğitim görenlere ve fotoğraf meraklılarına, fotoğrafları daha iyi anlayabilmeleri için eleştiri etkinliklerini nasıl kullanabileceklerini anlatıyor.

Kitabının çerçevesini, Moris Weitz’ın eleştiri etkinliklerine göre düzenleyen Barrett, betimleme, yorumlama, değerlendirme ve kuramlaştırma kavramları üzerinden, fotoğrafların kapsamlı bir eleştirisini yapıyor. Barrett bunun yanı sıra, aynı fotoğraf hakkında eleştirmenlerin farklı yaklaşımlarını da okurlara sunuyor.

Kitap, zengin alıntılarıyla da konuya ilgi duyanlara hitap edecek nitelikte.

  • Künye: Terry Barrett – Fotoğrafı Eleştirmek, çeviren: Yeşim Harcanoğlu, Hayalperest Kitap, fotoğraf, 272 sayfa

Walter Benjamin – Fotoğraf Yazıları (2019)

Walter Benjamin’in fotoğraf üzerine yazıları meşhurdur.

Fakat bizde, maalesef bu yazıların tümünün bir arada yer aldığı bir kitap bulunmuyordu.

İşte bu kitap, tam da bu ihtiyaca yanıt vermesiyle büyük öneme haiz.

Esther Leslie’nin derlediği çalışma, Benjamin’in fotoğrafa dair ve fotoğrafın yörüngesindeki yazılarını bir araya getiriyor.

Yazılar, okurunu, fotoğrafın bir araç olarak sahip olduğu potansiyeller ve fotoğrafın gerçekliği üzerine derinlemesine düşünmeye davet ediyor.

Benjamin’in de burada çok iyi ortaya koyduğu gibi, fotoğraf iktidardakiler ve geleneksel sanata gereğinden fazla önem duyanlar tarafından kötüye kullanılmıştır ve bu durum gelecekte de devam edecektir.

Esther Leslie’nin aydınlatıcı sunuş yazısıyla da dikkat çeken kitap, Benjamin’in ne denli güçlü bir fotoğraf eleştirmeni olduğunu bize bir kez daha hatırlatmasıyla da önemli.

  • Künye: Walter Benjamin – Fotoğraf Yazıları, derleyen: Esther Leslie, çeviren: Burcu Halaç ve Tevfik Turan, Kolektif Kitap, fotoğraf, 216 sayfa, 2019

Kolektif – Sultan II. Abdülhamid’in Aile Albümü (2009)

Osmanlı İmparatorluğu’nun tartışmalı padişahlarından Sultan II. Abdülhamid, fotoğrafa olan ilgisiyle de bilinir.

Abdülhamid’in hazırladığı aile albümü, Osmanlıların gündelik yaşantısından ayrıntıları belgelemesiyle, önemli bir tarihi belge niteliğinde.

Albümde giyim-kuşam, dekorasyon gibi alanlarda dönemin saray modası; hanedan üyelerinin yaşadığı Yıldız Sarayı ve köşler; saray görevlileri ve II. Abdülhamid’in çocukları yer alıyor.

Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanan albümde ayrıca, fotoğrafçı Gültekin Çizgen ile sanat tarihçisi Nurhan Atasoy’un, albümü kendi uzmanlık alanlarına göre değerlendirdikleri yazıları da yer alıyor.

  • Künye: Kolektif – Sultan II. Abdülhamid’in Aile Albümü, editör: Hakan Yılmaz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A. Ş. Yayınları, albüm, 198 sayfa

Henry Carroll – İyi Fotoğraflar Çekmek İçin Bu Kitabı Okuyun (2015)

Henry Carroll’a göre, iyi fotoğraf çekmek, teknik bilgilere sahip olmaktan çok en değerli ekipman olan gözlerin ustalıkla kullanılmasıyla ilgili.

Kitap, ilham kaynağı fotoğrafçıların çalışmalarına bakarak onların fikirlerini ve tekniklerini nasıl uygulayabileceğimizi gösteriyor.

  • Künye: Henry Carroll – İyi Fotoğraflar Çekmek İçin Bu Kitabı Okuyun, çeviren: Sedef Özge, Remzi Kitabevi

İhsan Derman – Fotoğraf ve Gerçeklik (2009)

İhsan Derman, fotoğrafçılık alanında kitap, makale ve muhtelif çalışmalarıyla bilinen isimlerden.

Derman ‘Fotoğraf ve Gerçeklik’ başlıklı elimizdeki kitabında ise, Türkiye’de fotoğraf konusunda kuramsal bir zemin oluşturuyor.

Günümüzde, fotoğraf üzerine konuşma ve tartışmanın gerekliliğine değinen yazar, bunun mümkün kılınması için belli hareket noktalarının zorunlu olduğunu belirtiyor.

Derman bu kitabıyla, söz konusu hareket noktalarını oluşturabilmek için, kuramsal-eleştirel bir dil geliştirmeyi hedefliyor.

Derman çalışmasında, fotoğrafı hangi kavramlarla, nasıl düşünmemiz gerektiğini; hangi zihinsel donanımlara ihtiyacımız olduğunu ve hangi yollar, hangi sınırlar çerçevesinden ilerlenebileceğinin cevaplarını arıyor.

Kitap, hem kavramların yerli yerine oturtulmasına, hem de fotoğraf için sağlıklı bir tartışma ve düşünme ortamının hazırlanmasına katkıda bulunmasıyla dikkat çekiyor.

  • Künye: İhsan Derman – Fotoğraf ve Gerçeklik, Hayalbaz Kitap, fotoğraf, 120 sayfa