İstanbul’da yaşayan Süryanilerin dünyasına dair bilinmeyenler, bu kitabın konusu.
Süryani Ortodoksların etno-dinsel kimlik inşasının tarihsel sürecini irdeleyerek başlayan kitap, İstanbul’a yapılan iç göç bağlamında Süryani göçünü, Süryani kimliğinin şehirdeki maddi ve sembolik görünümlerini, Müslüman ve gayrimüslim topluluklar ile evlilik ve sosyal ilişkilerini irdeliyor.
Selim Temo’nun uzun araştırmalarının ürünü olan elimizdeki çalışması, Horasan Kürtleri hakkında Türkçe yazılmış, çok iyi kaynak eserlerden biri olmaya aday.
Pek çok harita, belge, elyazması ve fotoğrafla zenginleşen çalışma, özellikle konu hakkındaki Almanca, Arapça, Farsça, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Kürtçe, Rusça ve Türkçe kaynakları bir araya getirmesiyle önemli.
Temo,
Üç bölümden oluşan kitap, yalnızca bu topluluğun tarihini anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda Horasan Kürtlerinin sosyal yaşamına ve onlarca şair yaratmış özgün edebiyatlarına da kapsamlı bir şekilde bakıyor.
İlk olarak 1992’de yayımlanan üç ciltlik ‘Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları’, araştırmacılar için olduğu kadar, Türkiyeli muhalif kesimler için de önemli kaynaklardan biri olmaya devam ediyor. Bu çalışmanın, yaklaşık yirmi yıl sonra yeniden yapılan elimizdeki ilk cildinin baskısı, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı ve Harp Akademileri Komutanlığı’nın Kürt isyanlarına dair belgelerinden oluşuyor. Kitapta, Genelkurmay Başkanlığı’nın Cumhuriyet döneminde gerçekleşen Nasturi, Şeyh Sait, Raçkotan, Raman, Sason, Ağrı, Koçuşağı, Mutki, Bicar, Asi, Resul, Tendürek, Savur, Zeylan ve Oramar isyanlarına nasıl baktığını ortaya koyuyor.
Alper Yağlıdere ‘İzmir Romanları’nda, İzmir’in Konak ilçesinin Ege Mahallesi’ndeki Romanların yaşamlarını, kültürlerini ve alışkanlıklarını inceliyor. Kitabın ilk bölümü, Roman kavramı ve tarihçesini; Avrupa, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Romanların durumlarını; İzmir’deki Romanlar ve Roman mahallelerini ele alıyor. Kitabın ikinci bölümünde, Romanların aile yapıları, dini inanışları, meslekleri, yasalardaki konumları ve örgütlenme faliyetleri irdeleniyor; üçüncü bölümde de, Romanların kentle ilişkisi, küreselleşme sürecinde Romanlar ve kentsel dönüşüm sürecinde Roman mahalleleri gibi konular işleniyor. Kitabın son bölümünde ise, Romanların yoğun olarak yaşadığı Ege Mahallesi’nde yapılan anket sonuçları değerlendiriliyor ve önceki bölümlerde ortaya konan teorik bilgilerle karşılaştırılıyor.
Naci Kutlay, ‘Kürtlerde Değişim ve Milliyetçilik’te ilk olarak Kürt tarihinin en eski dönemlerine gidiyor. Kutlay, bu tarihsel çerçeveyle yaptığı girişten sonra, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Kürtlerde milli kimlik ve milliyetçiliğin oluşmaya başlamasını ve son olarak da son dönem Kürt sorunu ile milliyetçilik sorununu analiz ediyor. Çalışma temelde, günümüzün başlıca sıkıntılarından olan, ulus-devlet çağının dayatması olarak etnik/ulusal kimliklerin kendini konumlandırma şekillerine, azınlıkların asimilasyona karşı geliştirdikleri tepkilere ve küreselleşmeyle beraber ulus-devlet anlayışı içinde bastırılan kimliklerin kendini ifade edebilme imkanlarına odaklanıyor.
Mehmet Bayrak’ın ‘İçtoroslar’da Alevi-Kürt Aşiretleri’, bir araştırma kitabı olmasının yanında, antoloji özellikleriyle de dikkat çekiyor. Kitabın birinci bölümü tarihi, coğrafyası, etnolojisi, sosyolojisi ve inanç sistemiyle İçtoroslar’daki Alevi-Kürt aşiretleri incelemeyi amaçlıyor. Kitabın antoloji tarzındaki ikinci bölümündeyse, bu aşiretlerden yetişen yüz dolayında şair, âşık ve halk ozanı yer alıyor. “İçtoroslar’da Alevi-Kürt Aşiretleri”, “Batılı Seyahatnamelerde İçtoros Aşiretleri”, “Yazılı ve Sözlü Kaynaklarda İçtoros Aşiretleri ve Edebiyat”, “Fırat Havzası’ndan İçtoroslar’a Alevilik”, “İçtoroslar’da Alevi Halk Şairleri, Âşıkları ve Ozanları” ve “İçtoros Aşiretleri Üstüne Bir Kaynakça Denemesi” başlıklarından oluşan ve iyi bir yerel araştırma örneği olarak gösterilebilecek bu çalışma, kapsadığı çok sayıda görsel malzemeyle de ilgi çekiyor.
Dipnotski 