Tasavvuf – Dipnotski

Ekrem Demirli – İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan (2010)

Ekrem Dumanlı ‘İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan’ başlıklı elimizdeki eserinde, İbnü’l-Arabi ve sonrası İslam tasavvufu geleneğini ele alıyor.

Bu geleneğe gösterilen ilgide ihmal edilen yönün, geleneğin teorik kaynakları olduğunu söyleyen Demirli, geleneğin nasıl bir teorik zeminde ele alınması gerektiğini irdeliyor.

Ağırlıklı olarak Konya, Malatya, Şam, Kayseri, Bursa gibi bölgelerde yaşayan sufilerin görüşleriyle şekillenen belirli bir geleneğin bilgi ve varlık anlayışını ortaya koymayı hedefleyen yazar, yedinci ve on üçüncü yüzyıllarda metafizik düşünce; bilimlerin iç içe girmesi ve tasavvuf; tasavvufi yöntemin esasları; İbnü’l-Arabi ve takipçilerinde varlık sorunu; Vahdet-i Vücûd anlayışının gelişimi ve metafizik düşüncede insan gibi konuları ele alıyor.

Çalışma, İbnü’l-Arabi’nin düşüncelerinden hareketle, İslam tasavvufunu kapsamlı bir gözle değerlendiriyor.

Künye: Ekrem Demirli – İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, Kabalcı Yayınevi, inceleme, 343 sayfa

Ferit Kam – Vahdet-i Vücud (2014)

Yüzyıllardır İslam inancında etkisinden hiçbir şey kaybetmemiş Vahdet-i Vücud anlayışı hakkında, 20. yüzyıl başında yazılmış en iyi eserlerden biri.

Gerek Batı düşüncesindeki şekliyle panteizmi, gerek panteizm ile Vahdet-i Vücud arasındaki benzerlik ve farklılıkları ve gerekse Vahdet-i Vücud konusunda orijinal teorik çerçevesiyle, konuyla ilgilenenler için dört dörtlük bir kaynak.

Künye: Ferit Kam – Vahdet-i Vücud, Kapı Yayınları

İbn Acîbe – Sufilerin El Kitabı (2015)

On sekizinci yüzyılda Fas’ta yaşamış bir âriften, tasavvuf terminolojisinden 140 maddeyi açıklayan bir rehber.

İbn Acîbe, tevbe, dönüşüm, ümit, sabır, şükür, takva, istikamet, zühd, rıza ve teslimiyet, tevekkül, muhabbet ve marifet gibi her bir tasavvuf hakikat ile yolun başlangıcında, ortasında ve sonunda ona eşlik eden hususları açıklıyor.

Kitap, tasavvuf kavramları hakkında aydınlanmak isteyen okurlara ziyadesiyle hitap edecektir.

Künye: İbn Acîbe – Sufilerin El Kitabı, çeviren: Ahmet Murat Özel, Hayy Kitap

Kenan Gürsoy – Etik ve Tasavvuf (2008)

ETİK VE TASAVVUF, Kenan Gürsoy, söyleşi: Itır Erhart, Ahmet Sait Akçay ve Semih Yücel, Sufi Kitap, felsefe, 207 sayfa

‘Etik ve Tasavvuf’, Galatasaray Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı olan Kenan Gürsoy’la yapılmış bir söyleşiden oluşuyor. Varoluşçuluk felsefesinden İslam kültürünün ortak deneyimlerine kadar, oldukça geniş bir alanda hareket eden kitapta en öne çıkan yön, felsefe pratiğinin ve tasavvuf anlayışının etikle olan bağına vurgu yapması. Varoluşçuluk felsefesi ve tasavvuf arasındaki benzerlikleri öne çıkarmaya çalışan söyleşi, bir anlamda, Doğu ve Batı felsefesi arasında bir diyalog çabası olarak düşünülebilir. Kitap, Platon’un “idea” kavramı üzerinden dillendirilen tasavvufu, Varoluşçuluk bağlamında yeniden okumaya çalışıyor.

Ferahim Yeşilyurt – Sınav Kaygısı (2007)

SINAV KAYGISI, Ferahim Yeşilyurt, Remzi Kitabevi, kişisel gelişim, 150 sayfa

Ferahim Yeşilyurt ‘Sınav Kaygısı’nda, ÖSS, OKS, ALES, STS, kısacası birçok sınavda adayların başını ağrıtan stresle baş etme yollarını anlatıyor. Çalışma, gerek sınava girenler, gerekse de onların velileri için, sınavlara iyi şekilde hazırlanmak, kaygılardan kurtulmak ve sınava iyi bir motivasyonla girilmesini sağlayacak önerilerden oluşuyor. Yeşilyurt, kaygının bedensel ve fiziksel özelliklerinden başlayarak, bu kaygının aşılması için yapılacaklar ile anne babalara düşen görevleri anlatıyor.

Haşim Şahin – Dervişler ve Sufi Çevreler (2017)

Tarihçi Haşim Şahin elimizdeki ilgi çekici çalışmasında, klasik çağ Osmanlı toplumunda, halkı derinden etkilemiş tasavvufi şahsiyetlere ve bu şahsiyetlerin dönemlerinin iktidarlarıyla ilişkilerine odaklanıyor.

İki bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde, sufilerin hayatlarından bahseden menakıpnameler ile Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli bir yeri olan vilayetnameler inceleniyor.

Kitabın ikinci bölümünde ise, 1300-1600 yılları arasında yaşamış bazı sufilerin hayatları anlatılıyor.

Şahin’in burada biyografilerini sunduğu isimler ise şöyle: Seyyid Ali Sultan, Emir Sikkînî, Yazıcızâde Kardeşler, Otman Baba, Merzifonlu Piri Baba, Koyun Baba, Seyyid Velâyet, Baba Haydar en-Nakşbendî, Beşiktaşlı Yahya Efendi ve Lâ’lîzâde Abdülbâki Efendi.

Çalışma, Osmanlı mutasavvıflarına geniş bir perspektiften bakmak için çok iyi bir fırsat.

Künye: Haşim Şahin – Dervişler ve Sufi Çevreler, Kitap Yayınevi, tarih, 264 sayfa

Feridüddin Attar – Pendname (2013)

PENDNAME, Feridüddin Attar, çeviren: Yusuf Çetindağ, Etkileşim Yayınları, tasavvuf, 414 sayfa

‘Pendname’, 12. yüzyılda yaşamış, İslam tarihinin önde gelen mutasavvıflarından Feridüddin Attar’ın dini, sosyal ve ahlaki öğütlerinden oluşuyor. Attar’ın İslam kültüründe önemli etkiler bırakan mesnevisi yüzyıllar boyunca Farsça, Arapça ve Türkçeye çevrilmiş. Attar burada, nefse hakim olmayı, susmanın yararlarını, devlet yöneticileri için zararlı olan şeyleri, dervişliği, gösterişten kaçınmayı, kötü huyları, öfkenin zararlarını, ahmakların alametlerini, cömertliğin faziletini, misafirperverliği ve dostluğu anlatıyor. Kitabın bu yeni baskısı, çevirmeni Yusuf Çetindağ’ın şerh ve açıklamalarıyla da zenginleşiyor.

Vecihi Timuroğlu – Şeyh Bedreddin ve Varidat (2013)

ŞEYH BEDREDDİN VE VARİDAT, Vecihi Timuroğlu, Su Yayınevi, tasavvuf, 160 sayfa

Elimizdeki kitap, Nazım Hikmet’in “Milli gurur” dediği Şeyh Bedreddin’in Tanrı, varlık, insan, ruh ve ahiret hakkındaki düşüncelerini sunduğu tasavvufi eseri ‘Varidat’a yer veriyor. Şeyh, Tanrısal esinler anlamına gelen ‘Varidat’ta, insanın Tanrı’nın bir yansısı olduğu; Tanrı’nın bir değişim, dönüşüm sonucu oluştuğu ve ruhun cisimden neden ayrılamayacağı gibi tasavvuf anlayışının belli başlı konularını ele alıyor. Kitap, Vecihi Timuroğlu’nun Şeyh Bedreddin’in kişiliğini; yaşadığı dönemi; başında olduğu köylü hareketini; felsefi, tasavvufi ve siyasi fikirlerini ve ‘Varidat’ı irdelediği nitelikli bir analizle açılıyor.

Mevlânâ Celâleddin Rûmî – Divân-ı Kebir’den Seçmeler (2012)

DİVÂN-I KEBİR’DEN SEÇMELER, Mevlânâ Celâleddin Rûmî, hazırlayan ve çeviren: Mehmet Kanar, Say Yayınları, tasavvuf, 520 sayfa

‘Divân-ı Kebir’, 13. yüzyılda yaşamış büyük mutasavvıf Mevlânâ Celâleddin Rûmî’nin aruzun yirmi dört bahrinde yazdığı gazel türündeki şiirleriyle rubailerinden oluşuyor. İşte elimizdeki çalışma, ünlü eserden, Mehmet Kanar’ın seçtiği gazel ve rubailer barındırıyor. Mevlânâ’nın buradaki eserleri, tasavvufun en ünlü metinleri olmalarının yanı sıra, satır aralarında O’nun yaşadığı dönemin koşullarını aydınlatacak detaylar barındırmasıyla da önemli bir tarihi kaynak niteliğinde. Kitabın sonunda, tasavvuf anlayışı ile Mevlânâ’nın düşüncesine giriş yapmak isteyenlere hitap eden nitelikli bir kavramlar sözlüğü de sunuluyor.