Avrupa’nın son 500 yıllık tarihini yeniden yorumlayarak devrimlerin Avrupa, genel olarak da dünya tarihindeki yerini tartışan harikulade bir kitap.
1492-1992 arasında Avrupa’da gerçekleşen devrimleri irdeleyen Charles Tilly, devrimlerin tarihe ve siyasete etkilerini, devletlerin örgütlenmesinde hangi büyük değişimleri meydana getirdiğini araştırıyor.
Jön Türklerin I. Dünya Savaşı yıllarında verdikleri Osmanlı İmparatorluğu’nu yok olmaktan kurtarma mücadelesi üzerine çok önemli bir çalışma.
Kitap, Feroz Ahmad’ın ilk kez 1969’da yayımlanan ‘İttihat ve Terakki’ adlı büyük yankı uyandırmış eserinin devamı niteliğinde.
Ahmad burada, 191-1918 zaman aralığında, siyasi kontrolü tamamen ele geçiren İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Cihan Harbi’ne girişinden liderlerinin bir Alman denizaltısıyla kaçmak zorunda kaldıkları 1918 yılına kadar yaşanan önemli dönüm noktalarını izliyor.
Kitabın dikkat çeken yönlerinden biri de, İttihatçıların Atatürk’ün önderliğinde modern Türkiye’nin doğuşu mücadelesindeki yerlerini ve 1926 İzmir Suikastı davasıyla birlikte tasfiye edilmeleri sürecini de ele alması.
Hukukun egemen sınıf çıkarlarını gözetmede nasıl bir silah gibi kullanıldığını geçmişten bugüne uzanarak irdeleyen bir kitap.
Feodalite çağı, kraliyet iktidarı ve burjuvazinin yükselişi dönemlerinde hukuksal ideolojinin ne gibi işlevler üstlendiğini açıklıkla kavrayabilmek için iyi bir fırsat.
Arkeoloji, tarih, siyaset ve antropolojinin kesiştiği noktada yer alan özgün bir çalışma.
Yannis Hamilakis ‘Ulus Harabeleri’nde, Yunanistan’da klasik antikite, arkeoloji ve ulusal imgelem arasındaki ilişkileri çok yönlü bir bakışla inceliyor.
Bunu yaparken günümüz toplumu ve siyasetiyle geçmişin izleri ve yansımaları arasındaki karmaşık ilişkiyi gözler önüne seren Hamilakis, belirli bir disipline hapsolmadan, uzmanlardan meraklı genel okuyuculara kadar uzanan geniş bir okur kitlesine hitap ediyor.
Ulus tasavvurunun geçmişe ait maddi izlere neden ihtiyacı vardır?
Bu izler, ulusun hayal edilme sürecinde nasıl bir işlev görür?
Batı modernliğinin araçlarından biri olan arkeoloji, ulusun varlığına kanıt oluşturduğu düşünülen eserleri nasıl üretir?
Ulus-devletler, aydınlar ve ulusun “ötekileri” de dâhil olmak üzere farklı gruplar, kendi ulusallık fikirlerini kurgulamada eski eserleri nasıl kullanırlar?
Hamilakis, disiplinlerarası bir bakışla bu ve bunun gibi pek çok ilginç sorunun yanıtını tartışıyor.
1960’lardan itibaren varlık göstermeye başlayan Komünizmle Mücadele Dernekleri aracılığıyla üretilen antikomünist fikirler, sadece ortaya çıktıkları dönemi değil, bugüne kadar sağ siyasi yelpazede yer almış politikacıların söylemlerini de belirledi.
İşte bu önemli çalışma, bu derneklerin doğuşu ve siyasal yaşama etkilerini tartışıyor.
Ertuğrul Meşe araştırması için pek çok zengin kaynaktan yararlanmış.
İkinci Abdülhamid’in İslamcı siyasete ilgi duymasının nedenlerini aydınlatan bir çalışma.
İkinci Abdülhamid döneminde Osmanlı hilafeti ile ilgili tartışmalar, Osmanlı-Arap ilişkileri, Ortadoğu’da Osmanlı’ya karşı yükselen tepkiler, Fransa’nın Cezayir’i işgal etmesi ile Filistin’e Yahudi göçünün başlamasının Osmanlı’daki yansımaları ve daha fazlası…
“Karabiber öğütücünüzdeki buruşuk küçük kırmızı taneler Avrupa’nın dünya sahnesine girişinin ve dünyayı fethedişinin işaretini vermişti. Küreselleşmenin kökeni doğrudan baharat ticaretine dayandırılabilir.”
Venedik, Lizbon ve Amsterdam, baharat ticareti sayesinde dünyanın en zengin şehirleri haline geldiler.
Fakat baharatın tarihteki seyahati, asla bununla sınırlı değildi.
Zira dünyanın öbür ucunda köle ticaretinin, soykırımların ve sömürgeciliğin en büyük nedenlerinden biri olacaktı.
İşte Michael Krondl imzalı bu harikulade çalışma, olağanüstü zenginliklere, maceralara, acımasız kıyımlara sebep olmuş, imparatorlukların kaderini değiştiren baharatların hem yemek tarihinde hem de dünya tarihinde oynadıkları rolü çok yönlü bir bakışla ele alıyor.
Baharat imparatoru olmuş yukarıdaki üç büyük kenti odağına alan ‘Lezzet Fetihleri’, Haçlı Seferleri’nden Doğu’daki cennet arayışlarına, Ümit Burnu’nun keşfinden küreselleşmenin ilk adımlarına, yemek kültüründen sömürgeciliğe uzanan geniş bir yelpazede baharatın ilginçliklerle dolu tarihi serüvenini anlatıyor.
Bitlis ve Muş’un Ermeni geleneğindeki adları, Pağeş ve Daron’du.
Ermeni tarihinin birer zengin mirası olarak kabul edilen bu yerlerin coğrafi ve tarihi arka planı, erken Hıristiyan ve ortaçağ tarihleri, sanata ve mimariye katkıları ve Türklerin egemenliğine girişlerinden sonraki durumları, kitabın öne çıkan konuları.
Uluslararası literatürde 1917 Devrimleri üzerine yazılanlar genel olarak Pertograd ve Moskova merkezlidir.
Emel Akal ise, 1917 Ekim Devrimi öncesi ve sonrasında Petrograd ve Moskova merkezli faaliyetlere paralel olarak Rusya’daki Müslüman toplulukların faaliyetlerini takip ediyor.
Lenin Petrograd’da Nisan Tezleri’ni sunarken, Mollanur Vahidof, Sultan Galiyef veya Mustafa Suphi nerede, ne yapıyordu?
Akal, Rusya’daki Müslümanların 1917-1918 yılları arasındaki, yani Ekim Devrimi’nin öncesi ve sonrasındaki siyasi deneyimini çok yönlü bir bakışla inceleyerek bu soruya yanıt veriyor.
Akal, bunu yaparken de Yusuf Akçura, Şerif Manatof, Ahmetzaki Validov, Sultan Galiyef, Mustafa Suphi ve Mollanur Vahidof gibi dönemin etkili figürlerinin çalışmalarına yakından bakıyor.
Tarih boyunca Küçük Asya, büyük orduların geçiş alanıydı.
Burada Hititler, Persler ve Romalılar gibi güçlü devletler kadar Ionialılar, Lydialılar, Phrygialılar, Karialılar ve Kilikialılar gibi yerel haklar da belli dönemlerde kontrol kurdu.
Bu nedenle söz konusu bölge, her şeyden önce, çok farklı kültürlerin kaynaşma noktası olageldi.
İşte Münster Westfälische Wilhelm Üniversitesinde Eski Çağ Tarihi Profesörü olarak ders veren ve burada bulunan Küçük Asya Araştırma Merkezinde çalışan Elmar Schwertheim’ın bu enfes kitabı da, siyasi, kültürel ve dini çeşitlilik bakımından ayrıca sahip olduğu zengin antik kaynaklarla eşsiz bir öneme sahip bu bölgenin özgün tarihini yakından izliyor.
Yıllardır Küçük Asya’yı araştıran Schwertheim’ın kitabı, bölgenin temel özelliklerini kısa ve yalın bir şekilde ele almasıyla çok önemli.
