Özgün siyah-beyaz çizimleriyle dikkat çeken Yüksel’den, ülkenin temel ilkelerini sorgulayan çizgiler.
Turgut Yüksel, ulusal temsil, toplum düzeni, varoluşçuluk, siyasi felsefe, sınıf mücadelesi, devlet-birey ilişkisi, piyasa hareketleri, neo-liberalizm, siyasi suçlar ve sosyalizm gibi, sıklıkla karşılaştığımız kavram ve klişeleri şüpheci bir bakışla sorguluyor.
Biz Sempé’yi, en çok ‘Pıtırcık’ serisiyle sevdik.
Sempé, Fransız çizer René Goscinny ile birlikte ‘Pıtırcık’ karakterini yaratmış ve ‘Pıtırcık’ın serüvenleri kendisini, yalnızca bizde değil, dünya çapında da büyük bir üne kavuşturmuştu.
Fakat neredeyse hiç karikatür eğitimi almamış olmasına rağmen dünyanın en ünlü karikatüristlerinden biri olan Sempé, yalnızca ‘Pıtırcık’ın değil, birçok esere imza atan, işleri oldukça prestijli gazetelerde kendilerine yer bulan oldukça üretken bir sanatçı.
Sempé’nin elimizdeki eseri ise, kendisinin şehir yaşamını bir baştan diğer başa kat ettiği harika karikatürlerini sunuyor.
İnsan ve çevre, kent yaşamı, kentsel dönüşüm, komşuluk, yaşam biçimleri, zaman ve mekân, modernleşme ve yozlaşma gibi, kent hayatı denince akla gelebilecek hemen her tema bu karikatürlerde karşımıza çıkıyor.
Türkiye’de mizah dergilerinin, daha Osmanlı döneminde başlayan uzun ve oldukça etkili bir geçmişi var.
İki yazarlı ‘Muhalefet Defteri’ de, Teodor Kasap tarafından yayımlanan ilk bağımsız mizah dergisi Diyojen’den (1870) başlayarak günümüze kadar bu yolculuğun nitelikli bir kaydını tutuyor.
Kitapta,
Künye: Levent Cantek ve Levent Gönenç – Muhalefet Defteri: Türkiye’de Mizah Dergileri ve Karikatür, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 228 sayfa
Özgün çizgi-felsefesiyle gönüllerde taht kuran Poroy’dan, yazarlara dair bir ortam okuması. Burada rakı masasında dostuyla sohbet eden yazar da var, elinde kitapla yolda yürüyen entelektüel de, bütün yapıtlarıyla son model spor araba alan yazar da var. Bu harika çizimler, çoğunlukla ağırbaşlı ve uslu bildiğimiz yazı dünyasına “muzır” bir bakış atıyor.
Tayyar Özkan’ın farklı zamanlarda yayımlanmış ‘Caveman’ı, ilkel insanla, bugünün modern bireyinin karşılaştırması üzerine kurulur. Özkan’ın bu karşılaştırmalarında, bir karikatürün sınırları zorlanarak, izleyicinin çizime daha dikkatle yoğunlaşması amaçlanır. Burada ilkel insanın dilsiz, yazı kullanılmayan temsilinde, günümüzün toplumunun, siyasetinin, yasalarının bir parodisi karşımıza çıkar. Özkan’ın yazısız öyküler diyebileceğimiz karikatürleri, günümüz toplumları ile ilkel toplumlar arasında neyin değişip değişmediğini veya nelerin hep aynı kaldığını kavrayabilmek açısından ilgiye değer.
‘Penguen Karikatür Yıllığı 2010’, Türkiye’nin geride bıraktığı bir yılına dair karikatürün hem güldüren hem düşündüren tanıklığını sunuyor. Kitap, hızla değişen gündemin unutmaya terk ettiği önemli olayları kayıt altına almasıyla önemli. Burada, TEKEL işçi eylemi, dört bir yana yayılan linç eylemleri, ıslak imza, Kozmik Oda, Balyoz darbe planı, Anayasa paketi, referandum, Taksim’deki 1 Mayıs kutlamaları, seks kaseti skandalı, maden kazaları, Mavi Marmara baskını, Tophane’deki sanat galerilerine saldırı ve çalınan KPSS soruları gibi konular işleniyor. Yıllık, 2010’un acı ve tatlı olaylarını bir film şeridi gibi izlemek için iyi bir fırsat.
