1800’lerde Kürt bölgelerini ziyaret etmiş ve burada adım adım kayıp kabilelerin izini sürmüş misyoner Asahel Grant, Nasturilerin dini ve toplumsal hayatına dair pek çok konuyu aydınlatıyor.
Kitap, Kürtler ve Yezidiler gibi bölgenin diğer önde gelen halk ve inanç gruplarına dair bilgiler de barındırıyor.
Sykes’in soyadı, size de hiç yabancı gelmemiştir.
Doğru, kendisi, yani tam adıyla Mark Sykes, 20. yüzyılın başlarında Ortadoğu’yu şekillendiren ve neden olduğu tuhaflıklar ve sorunlar günümüzde de devam eden Sykes-Picot Anlaşması’na adını veren İngiliz diplomat, komutan ve seyyahtır.
Sykes’ın bu kitabı da, 1902’de Beyrut’tan başladığı İslam dünyası gezisindeki izlenim ve değerlendirmelerini bir araya getiriyor.
Gezip gördüğü yerlerdeki önde gelen isimlerle yaptığı görüşmelerle de zenginleştirdiği seyahatnamesinde Sykes, yalnızca geziyle ilgili gözlemlerini bizimle paylaşmıyor, aynı zamanda 20. yüzyılın başındaki Osmanlı’nın içinde bulunduğu siyasi, toplumsal ve dini karmaşalardan kurtulabilmesi hakkında öneriler de sunuyor.
Bir döneme ve tarihi bir karakterin iç dünyasına ışık tutmalarıyla okunmayı hak eden bir kitap.
Borhaneddin A. Yassin ‘Tasavvur mu Gerçek mi?’de, Kürt tarihinde önemli yeri olan Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin yaşadığı süreçte, 1941-1947 arası bölge ve dünya siyasetine odaklanıyor.
Çalışma, İran başta olmak üzere, dünyanın farklı coğrafyalarında yaşayan Kürtlerin kendi aralarındaki ilişkiler, Kürtlerin yaşadıkları ülkelerdeki hükümetler ile büyük güçlerin o dönemde Kürtlere dair yürüttükleri siyaseti kapsamlı bir bakışla aydınlatıyor.
Yassin, ABD, İngiltere ve Sovyetler Birliği’nin, İran, Irak ve Türkiye’yle dostane ilişkilerini sürdürmek için, bu ülkelerin Kürtlere yönelik baskı politikalarına ses çıkarmadığını belirtiyor.
Irak yönetiminin 1988’de Kürtlere karşı yürüttüğü Enfal sonucunda on binlerce insan öldürülmüş, binlerce köy boşaltılmıştı.
Bu esnada on yaşında olan Choman Hardi’nin nitelikli çalışması ‘Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri’nin en önemli katkısı, Kürt kadınların Enfal’de yaşadıklarını kayıt altına alması.
Hardi, Şubat-Eylül 1988 arasında süren Enfal operasyonunun başlamasını, tutuklanan kadınları, zorla yerinden edilmiş sivilleri, gaz saldırılarından kurtulabilenleri, Enfal’den sağ çıkıp bir yandan yoksulluk bir yandan da toplumsal sömürüyle baş etmeye çalışan kadınları ve bu süreçte kadın örgütlerinin aldığı sorumlulukları ortaya koyuyor.
Dipnotski 