Charles Murray – İnsan Çeşitliliği (2025)

Charles Murray’ın bu eseri, modern biyoloji ve genetik bulguların ışığında cinsiyet, ırk ve sınıf farklılıklarını tartışıyor. Murray, bu farklılıkların yalnızca kültürel ve toplumsal koşullarla açıklanamayacağını, biyolojik temellerin de önemli bir rol oynadığını savunuyor.

‘İnsan Çeşitliliği: Cinsiyet, Irk ve Sınıfın Biyolojisi’ (‘Human Diversity: The Biology of Gender, Race, and Class’), üç ana eksen üzerine kuruluyor. İlk olarak cinsiyet farklılıkları ele alınıyor; Murray, kadın ve erkeklerin ortalama düzeyde bilişsel eğilimlerde, ilgi alanlarında ve davranış biçimlerinde biyolojik farklar taşıdığını öne sürüyor. Bu farkların bireysel düzeyde kesin belirleyiciler olmadığını, fakat toplumsal ölçekte eğilimler yarattığını vurguluyor.

İkinci eksen ırk meselesi. Murray, farklı insan toplulukları arasında genetik çeşitliliğin bulunduğunu ve bunun bilişsel yetenekler, sağlık ve davranış kalıpları üzerinde belirli etkiler yaratabileceğini ileri sürüyor. Ancak bu görüş, özellikle ırk ve zekâ ilişkisi konusunda yoğun tartışma ve eleştirilere yol açıyor. Murray, verilerin yanlış politik sonuçlara alet edilmemesi gerektiğini söylese de bu bölüm, kitabın en tartışmalı yanı olarak öne çıkıyor.

Üçüncü eksen ise sosyal sınıf. Murray, genetik mirasın toplumsal eşitsizliklerle birleşerek fırsatları ve başarıyı şekillendirdiğini savunuyor. Eğitim, gelir ve meslek seçimlerinde kalıtımın kültürel faktörlerle etkileşim hâlinde olduğunu, böylece sosyal tabakalaşmanın yalnızca dışsal koşullarla değil, aynı zamanda biyolojik altyapıyla da ilişkili olduğunu öne sürüyor.

Sonuçta kitap, biyoloji ve toplum arasındaki karmaşık ilişkiyi yeniden düşünmeye çağırıyor. Murray, farklılıkların inkâr edilmesinin yerine, bu gerçeklerle yüzleşilerek daha sağlıklı bir eşitlik ve özgürlük anlayışı geliştirilebileceğini iddia ediyor.

  • Künye: Charles Murray – İnsan Çeşitliliği: Cinsiyet, Irk ve Sınıfın Biyolojisi, çeviren: Ömer Alkan, Fihrist Kitap, bilim, 646 sayfa, 2025

Barış Özener – İnsan Çeşitliliği (2018)

Dünya üzerinde yaşayan çok sayıda halk var.

Peki, neden birbirimizden bu kadar farklıyız?

Barış Özener’in yeni bir baskıyla yayınlanan bu kitabı, yukarıdaki sorunun izini sürerek bu çeşitliliğin tam olarak ne anlama geldiğini ve antropolojinin buna nasıl yanıt verdiğini ortaya koyuyor.

Alan için önemli veriler barındıran ve okurunu insanlar ve halklar üzerine düşündüren kitapta,

  • İnsanları ırklara ayırarak sınıflandırmanın ortaya çıkışındaki etkenler,
  • Antropolojinin ırk kavramına nasıl yaklaştığı,
  • İnsanın, neden postu olmayan tek primat türü olduğu,
  • Bazı kan gruplarına sahip insanların neden bazı hastalıklara karşı daha dirençli olduğu,
  • Afrikalılarla Avrupalıların neden farklı ten renklerine sahip oldukları,
  • Teknolojiyle şehir yaşamının insan evrimini nasıl etkilediği ve bunun gibi birçok ilgi çekici konu ele alınıyor.

Dünyadaki insan çeşitliliği hakkında açık, anlaşılabilir bir çalışma arayanlar bu kitaba bakmalı.

  • Künye: Barış Özener – İnsan Çeşitliliği, Alfa Yayınları, antropoloji, 240 sayfa, 2018