İsmail Güney Yılmaz – Lazlar: Kimlik ve Toplum (2025)

‘Lazlar: Kimlik ve Toplum’, hem Laz kimliği üzerine yürütülen tartışmalara içerden bir ses kazandıran hem de Laz kültür hareketinin son otuz yılına eleştirel ve tarihsel bir çerçeve sunan kapsamlı bir çalışma. İsmail Güney Yılmaz, kendisinin de parçası olduğu bu kültürel dönüşümün mirasını incelerken, Laz kimliğini dar etnik tanımların dışına taşıyan toplumsalcı ve eşitlikçi yaklaşımını merkeze alıyor. Ona göre Lazları anlamak, yalnızca Lazların kendi iç dinamiklerine bakmakla değil; Doğu Karadeniz’in tarihsel ilişkiler ağını, komşu halklarla kurulan etkileşimleri, bölgenin ekonomik ve ekolojik koşullarını hesaba katmakla mümkün.

Kitabın çok katmanlı yapısı, içindekiler bölümünde de görüldüğü gibi, kimlik, kültür, siyaset, nüfus, etnografya, dil, müzik, edebiyat ve tarih gibi geniş bir alanı kapsıyor. Yılmaz, hem önceki çalışmalarını yeniden değerlendiriyor hem de daha önce hiç işlenmemiş başlıklara eğilerek Laz toplumunun güncel meselelerini açıklığa kavuşturuyor. Lazcanın yaşam mücadelesinden modern Laz edebiyatının oluşumuna, dini pratiklerden belediyelerdeki Laz temsiline, Megrel meselesinden 90’ların kültür hareketine uzanan geniş bir tartışma yelpazesi sunuyor.

Yazarın özellikle etnosentrik yorumlardan bilinçli biçimde uzak durması, çalışmayı alandaki birçok incelemeden ayırıyor. Lazları yalnızca “kendileriyle” değil, tarihsel olarak iç içe yaşadıkları tüm topluluklarla birlikte ele alması, kültürel farklılığı toplumsal ilişkiler bağlamında düşünmesi, eserin analitik gücünü artırıyor. Bu yönüyle kitap, Laz kimliğine dair ideolojik kutuplaşmaları aşan, eleştirel ve çoğulcu bir perspektif ortaya koyuyor.

‘Lazlar: Kimlik ve Toplum’, bölge araştırmaları, kimlik politikaları, kültürel çalışmalar ve sosyoloji alanında çalışan herkes için önemli bir kaynak niteliğinde. Laz toplumunun geçmişten bugüne taşıdığı kültürel mirası, dönüşümleri ve çelişkileri anlamak isteyen okurlar için hem derleyici hem yenilikçi bir başvuru eseri sunuyor.

  • Künye: İsmail Güney Yılmaz – Lazlar: Kimlik ve Toplum, Ayrıntı Yayınları, inceleme, 208 sayfa, 2025