‘Can Sıkıntısının Psikolojisi’, can sıkıntısını basit bir boş zaman duygusu olarak değil, insan zihninin işleyişine dair derin bir ipucu olarak ele alıyor. James Danckert ve John D. Eastwood, sıkılmanın aslında zihinsel bir alarm sistemi gibi çalıştığını savunurlar. Sıkıldığımızda beynimiz, içinde bulunduğumuz durumun anlamlı olmadığını ve dikkatimizin başka bir yöne yönelmesi gerektiğini bildirir. Bu bağlamda sıkıntı, pasif bir durgunluk değil, değişim arzusunun belirtisidir.
Yazarlar, can sıkıntısının yalnızca ruh haline dair bir mesele olmadığını, aynı zamanda dikkat, öz düzenleme, motivasyon ve hedef belirleme gibi temel zihinsel becerilerle yakından ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Kimi insanlar bu durumu daha yoğun yaşarken kimileri sıkıntıyı üretkenliğe dönüştürmeyi başarır. Bu fark, bireylerin dikkat odaklarını ne kadar etkin yönettikleriyle doğrudan bağlantılıdır.
‘Can Sıkıntısının Psikolojisi: Canımız Neden Sıkılır, Faydaları Nelerdir?’ (‘Out of My Skull: The Psychology of Boredom’), can sıkıntısının olumsuzlukları kadar potansiyel faydalarına da dikkat çeker. Sıkılmak, bazen yaratıcılığın ve içsel keşfin kapılarını aralayabilir. Ancak sıkıntı kronikleştiğinde, depresyon, kaygı ve riskli davranışlarla ilişki kurmaya başlar. Özellikle dijital çağda, dikkat dağınıklığı ve sürekli uyarılma hâli, sıkıntıya tahammül sınırlarımızı düşürmüş; anlam arayışımızı sığlaştırmıştır.
Danckert ve Eastwood, sıkıntıya karşı savaşmak yerine onu anlamaya çalışmamız gerektiğini söylüyorlar. Zihnimiz bir yere ait olmadığını hissettiğinde, bu boşluğu dinlemek, bizi daha derin hedeflere yönlendirebilir. ‘Can Sıkıntısının Psikolojisi’, sıkıntının ne olduğunu, neden ortaya çıktığını ve onunla sağlıklı yollarla nasıl baş edilebileceğimizi anlamak isteyen herkes için bilimsel ve düşündürücü bir rehber.
- Künye: James Danckert, John D. Eastwood – Can Sıkıntısının Psikolojisi: Canımız Neden Sıkılır, Faydaları Nelerdir?, çeviren: Cansen Mavituna, Metropolis Kitap, psikoloji, 248 sayfa, 2025
Dipnotski 