‘Hükümdara Öğütler’ ya da Batı’da bilinen adıyla ‘Mencius’, Konfüçyüs sonrası Çin düşüncesinin en önemli klasiklerinden biri. ‘Hükümdara Öğütler’ (‘孟子 (Mèngzǐ)’, Mengzi’nin MÖ 4. yüzyılda farklı hükümdarlarla yaptığı diyalogları, ahlak, siyaset ve insan doğası üzerine görüşlerini içeriyor. Temel iddiası, insanın doğuştan iyi olduğu fikridir. Mengzi’ye göre merhamet, adalet, saygı ve bilgelik her insanda potansiyel olarak vardır; ancak bu nitelikler doğru eğitim ve erdemli bir yönetimle geliştirilmediğinde körelir. Bu nedenle iyi bir toplumun temeli, bireylerin içsel iyiliğini besleyen adil bir yönetimdir.
Kitapta yöneticiye düşen görev, halkın refahını sağlamak ve onların ahlaki gelişimine zemin hazırlamaktır. Mengzi, zorbalığa dayanan yönetimleri meşru saymaz; bir hükümdar halkın iyiliğini gözetmiyorsa, halkın ona karşı çıkma hakkı vardır. Bu düşünce, Çin siyaset felsefesinde “erdemli yönetici” idealini pekiştirir. Mengzi ayrıca ekonomik adalet, ölçülü yönetim ve halkın temel ihtiyaçlarının karşılanması üzerine de ayrıntılı analizler yapar.
Eserin dili öğretici ve diyaloglar üzerinden ilerler; bu yönüyle hem felsefi hem pedagojik bir metindir. Mengzi, Konfüçyüs’ün öğretilerini soyut ahlak ilkelerinden çıkarıp toplumsal ve politik bir zemine taşır. Mengzi, insan doğasına duyduğu güvenle, ahlakın kaynağını dışsal otoritede değil, insanın içsel vicdanında arayan bir bilgelik kitabıdır.
- Künye: Mengzi – Hükümdara Öğütler: Mengzi Klasiği, çeviren: İlknur Sertdemir, Vakıfbank Kültür Yayınları, siyaset, 272 sayfa, 2025
Dipnotski 