Furkan Dilben’in bu kitabı, Türkiye’de din, erkeklik ve sekülerleşme arasındaki ilişkiyi derinlemesine irdeleyen özgün bir sosyolojik araştırma sunuyor. Kitabın odağında, dindar ailelerde yetişmiş, uzun yıllar ibadetlerini eksiksiz yerine getirmiş fakat zamanla inançla olan bağlarını sorgulamaya ve dinden uzaklaşmaya başlayan erkeklerin kişisel hikâyeleri yer alıyor. Bu hikâyeler, bireysel bir dönüşümün ötesinde, Türkiye’deki mütedeyyin kesim içinde yaşanan sessiz bir kırılmanın da ifadesi oluyor.
Dilben, saha araştırmasına dayanan çalışmasında gündelik hayatın detaylarına dikkatle eğiliyor: çocuklukta duvarlara asılan dini tablolar, mahalle sohbetlerinde kurulan cemaat dili, evlerde dinlenen ilahiler ve bu simgelerin yavaş yavaş terk edilme biçimleri. Görüşmecilerin “arafta kalma”, “hamurunda İslam olma” ya da “tevafuktan tesadüfe geçiş” gibi ifadelerini çözümleyerek, kişisel deneyimlerin ardındaki toplumsal dinamikleri “habitus” ve “ritimanaliz” kavramlarıyla tartışıyor. Bu sayede bireysel inanç kayıplarını, kültürel süreklilik ve kırılma bağlamında yorumluyor.
‘Beş Vakitli Günden Vazgeçmek’, sekülerleşmenin sadece inançsızlaşma değil, ritüellerle, zaman algısıyla ve gündelik yaşamın ritimleriyle kurulan bir ilişki biçimi olduğunu gösteriyor. Mütedeyyin erkeklerin inançtan uzaklaşırken aynı zamanda geçmişleriyle kurdukları duygusal bağları da yeniden tanımladıkları ortaya çıkıyor.
‘Beş Vakitli Günden Vazgeçmek’, dinî kimliğin erkeklik deneyimiyle iç içe geçtiği bir dünyada, iman kaybının psikolojik olduğu kadar kültürel bir süreç olduğunu ortaya koyuyor. Bu yönüyle kitap, Türkiye’de din sosyolojisine ve toplumsal dönüşüm tartışmalarına güçlü bir katkı sunuyor.
- Künye: Furkan Dilben – Beş Vakitli Günden Vazgeçmek: Mütedeyyin Erkeklerin Dinden Uzaklaşma Süreçleri, Nika Yayınevi, sosyoloji, 318 sayfa, 2025
Dipnotski 