Anthony Gottlieb, bu eserinde Batı düşüncesinin doğuşundan Rönesans’a kadar uzanan felsefe tarihini, yalnızca büyük filozofların fikirlerini anlatmakla kalmadan, bu fikirlerin ortaya çıktığı toplumsal ve entelektüel atmosferle birlikte ele alıyor. ‘Aklın Rüyası: Antik Yunan’dan Rönesans’a Batı Felsefesi Tarihi’ (‘The Dream of Reason: A History of Western Philosophy from the Greeks to the Renaissance’), mitolojik açıklamalardan akıl temelli sorgulamaya geçişi merkeze alıyor. Thales, Anaksimandros ve Pythagoras gibi erken dönem düşünürlerin doğa üzerine rasyonel açıklama çabalarıyla başlayan süreç, Sokrates’in ahlak temelli sorgulamalarına, Platon’un ideal düzen arayışına ve Aristoteles’in sistematik düşüncesine doğru evriliyor.
Gottlieb, Helenistik dönemde Stoacılık, Epikürcülük ve Septisizm gibi akımların insanın mutluluk ve bilgelik arayışına verdiği yanıtları inceliyor. Roma İmparatorluğu’nun yükselişiyle birlikte felsefenin dinle olan ilişkisini, Hristiyanlığın entelektüel zeminde nasıl şekillendiğini gösteriyor. Orta Çağ düşüncesinde Augustinus’un içe dönüş öğretisinden Aquinas’ın akıl ile inancı uzlaştırma çabasına uzanan bir çizgi kuruyor.
Eser, Rönesans’a yaklaştıkça insanın yeniden merkeze alınışını, bilginin otoriteye değil gözleme ve deneye dayanması gerektiğini vurgulayan bir dönüşümün habercisi olarak görüyor. Gottlieb’in anlatımı, tarihsel bir kronoloji içinde ilerlerken, felsefeyi soyut bir bilgi yığını olmaktan çıkarıp insanın anlam arayışının canlı bir hikâyesi haline getiriyor.
- Künye: Anthony Gottlieb – Aklın Rüyası: Antik Yunan’dan Rönesans’a Batı Felsefesi Tarihi, çeviren: Ramazan Atıl Karabey, Vakıfbank Kültür Yayınları, felsefe, 440 sayfa, 2025
Dipnotski 