Tim Parks’ın bu kitabı, romanın insan yaşamındaki temel işlevini irdeleyen özgün bir edebiyat kuramı sunuyor. Parks, romanı yalnızca estetik bir ifade biçimi olarak değil, bireyin kendisini anlaması, duygusal deneyimlerini işleyebilmesi ve modern dünyanın karmaşasıyla baş edebilmesi için kullandığı hayati bir beceri olarak konumlandırıyor. ‘Hayatta Kalma Becerisi Olarak Roman’ (‘The Novel: A Survival Skill’), romanın okur için taşıdığı kişisel anlamı merkeze alarak, edebiyat eleştirisini psikolojik ve varoluşsal bir zemine oturtuyor. Yazar, özellikle Batı edebiyatının bireysel benliği inşa eden yönlerini sorgularken, romanın terapötik gücünü vurguluyor.
Parks’a göre roman, bireyin iç dünyasını sözcüklere dökebilmesini sağlıyor ve bu sayede içsel karmaşayı düzenleme imkânı tanıyor. Modern bireyin yaşadığı yabancılaşma, yalnızlık ve gerçeklik ile bağ kurma sorunu, roman sayesinde bir düzene oturuyor. Yazar, bu noktada romanın biçimsel özellikleri ile bireyin ruhsal ihtiyaçları arasında güçlü bir bağ kuruyor. Joyce, Beckett, Proust gibi yazarların eserleri üzerinden, romanın nasıl bir iç gözlem aracına dönüştüğünü gösteriyor. Parks’ın bakış açısı, edebi metni salt nesnel yapısıyla değerlendiren geleneksel eleştiriden uzaklaşıp, edebiyatı yaşamsal bir ihtiyaç olarak tanımlıyor.
Roman okumanın “boş zaman etkinliği” olmanın ötesinde, hayatta kalma stratejisi olabileceği fikrini temellendiriyor. Bu yönüyle kitap, roman sanatına varoluşsal bir derinlik kazandırıyor.
- Künye: Tim Parks – Hayatta Kalma Becerisi Olarak Roman, çeviren: Kerem Işık, Livera Yayınevi, inceleme, 252 sayfa, 2025
Dipnotski 