Etiket: Aysel Yıldız

Kolektif – Payitaht Yeniçerileri (2022)

Osmanlı tarihinin iki büyük yenisi, yani yeni ordu (çeri) ve nizam-ı cedid arasında dört yüz yıldan fazla mevcudiyetini sürdüren Yeniçeriler’in hikâyesi aynı zamanda Osmanlı asırları ile ilgili büyük anlatıların tümünün odağında yer alır: yükselme, gerileme, klasik çağ ve inhitat, merkezileşme ve merkezin zayıflaması, bozulma, ıslahat, nizam ve anayasa mücadeleleri, demokratikleş(eme)me, modernleş(eme)me…

Bu kitabı oluşturan çalışmalar, bu dev meseleler yumağının kritik son yüzyılına farklı yörelerde sosyo-ekonomik düzlemde damgasını vuran çeşitli konulara orijinal arşiv araştırmalarıyla ve metodolojik farkındalıkla ışık tutuyor.

‘Payitaht Yeniçerileri’, okuyucularına birçok şaşırtıcı bilgi ve sürprizler vadediyor.

Bu kitapta yer alan çığır açıcı özellikteki yazılar, Avrupa Araştırma Konseyi tarafından desteklenen ve Girit Resmo’da bulunan Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü’nün başkanlığında yürütülen “JANET: Osmanlı Liman Şehirlerinde Yeniçeriler – Erken Modern Dönem Akdeniz’inde Müslümanların Finansal ve Siyasi Bağlantı Ağları” projesi altında toplanmış araştırmacıların etkileyici bir iş birliğinin sonucu.

İstanbul’un yeniçeri ortalarına ayrılmış olan bu çalışma, Osmanlı tarihi meraklılarının dikkatlerini padişahı babaları olarak gören yeniçerilere vermeye davet ederken, onların Osmanlı başkentini “taşralaştırmalarının”, imparatorluğu saran ticaret ağları kurmalarının, zengin finansal portföyleri yönetmelerinin, popüler siyasetin parçası olmalarının ve kendilerine has bir edebi kültür üretmelerinin örneklerini sunuyor.

  • Künye: Kolektif – Payitaht Yeniçerileri: Padişahın “Asi” Kulları, 1700-1826, editör: Aysel Yıldız, Yannis Spyropoulos ve M. Mert Sunar, Kitap Yayınevi, tarih, 428 sayfa, 2022

Aysel Yıldız – Kenar Adamları ve Bendeleri (2018)

Bu kitap, 19. yüzyılın başlarında küçük bir Balkan kasabası olan Rusçuk’ta yaşamış, biri Türk diğeri Ermeni iki adamın ilginç ilişkiler ağı ve hikâyeleri üzerinden dönemin kapsamlı bir okumasını yapıyor.

Köse Ahmed Efendi ile Manuk Mirzayan, önce Rusçuk ayanı Tirsinikloğlu İsmail Ağa, daha sonra da Alemdar Mustafa Paşa’nın iki sadık bendesi olmuştu.

İkili, hamileri sayesinde, Balkan eşrafıyla olduğu kadar Osmanlı merkezi bürokratları ve Rus ricaliyle de sıkı ilişkiler kuracaktı.

Bu ilişkiler zamanla büyük güç kazanacak, öyle ki Köse Ahmed Efendi ve Manuk Mirzayan, bir dönem payitahta da gelerek hem uluslararası politikayı hem de iç politikayı yönlendirebilecek kadar etkili olacaklardı.

İşte Ayşe Yıldız, bu iki adamın Rusçuk’ta başlayıp genişleyen ilişkilerini merkeze alarak dönemin Osmanlı, Balkan ve Rus toplumunun nitelikli bir fotoğrafını çekiyor.

Yıldız’ın ele aldığı dönem, âdemi merkeziyetçilik akımının öne çıktığı; uluslararası sorunlar, ciddi toprak kayıpları ve yeni modernleşme çabalarının gözlemlenmeye başladığı bir dönemdir.

Köse Ahmed Efendi ve Manuk Mirzayan’ın hikâyesi de, bir yönüyle bu sürecin tam merkezinde yer aldığı için ayrıca önemli.

  • Künye: Aysel Yıldız – Kenar Adamları ve Bendeleri: Tirsinikli İsmail Ağa ve Alemdar Mustafa Paşa’nın Adamları Manuk Mirzayan ve Köse Ahmed Efendi, Kitap Yayınevi, tarih, 329 sayfa, 2018