Bir Zamanlar Yayıncılık

Kolektif – Aghtamar (2010)

Türkçe ve İngilizce yayımlanan Aghtamar, Van gölü Ahtamar adasındaki Surp Haç (Kutsal Haç) Ermeni kilisesini ele alıyor.

Kitabın metni Stepan Mnatsakanian’ın, kilise ve bunun duvarlarına kazınmış olan ilginç rölyefleri ortaçağ Ermeni mimarlığı bağlamında ele alan bir araştırmasından oluşuyor. Mnatsakanian’ın 1980’lerde yaptığı bu araştırma, kitapta, Milano’daki Edizioni Ares’den alınma mimari çizimler ve Kadir Çıtak’ın çektiği güncel fotoğraflarla da oldukça zenginleştirilmiş.

Türkçe ve İngilizce yayımlanmış kitabın, Türkiye’deki okurlara, ortaçağ Ermeni sanat ve mimarlığıyla tanışması için iyi bir fırsat sunduğunu söyleyebiliriz.

Künye: Kolektif – Aghtamar / Ahtamar: Ortaçağ Ermeni Mimarlığının Mücevheri, derleyen: Ara Sarafian ve Osman Köker, çeviren: Zuhal Bilgin, Gomidas Enstitüsü ve Bir Zamanlar Yayıncılık, mimari, 167 sayfa

Candan Badem – Çarlık Rusyası Yönetiminde Kars Vilayeti (2010)

Candan Badem ‘Çarlık Rusyası Yönetiminde Kars Vilayeti’nde, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Rusya’nın işgal ettiği ve Bolşevik hükumetinin iktidara gelmesiyle 1918 yılında çekildiği Kars vilayetini irdeliyor.

Kitap, o dönemde, Rusların Karsskaya Oblast dedikleri Kars vilayetinde meydana gelen demografik, etnografik, ekonomik, idari, siyasi ve kültürel değişimler, göçler ve toprak sorunu üzerinde duruyor.

Barındırdığı çok sayıda belge ve fotoğrafıyla da dikkat çeken Badem’in uzun soluklu çalışması, 1878 ve 1918 yılları arasındaki kırk yıllık sürede Rusya’ya terk edilen bu Osmanlı topraklarında ne olup bittiğini gözler önüne sermesiyle dikkat çekiyor.

Ayrıca belirtelim: kitabın genişletilmiş baskısı da, 2018 yılında ‘Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin‘ adıyla Aras Yayıncılık tarafından yayımlandı.

Künye: Candan Badem – Çarlık Rusyası Yönetiminde Kars Vilayeti, Bir zamanlar Yayıncılık, tarih, 479 sayfa

Kolektif – Kalbim O Viran Evlere Benzer (2019)

Bu harika kitap, 19. yüzyılın ikinci yarısında Kütahya’da doğmuş, eğitimini Eçmiadzin’de ve Berlin’de tamamlamış, çalışmalarını Osmanlı ve Rusya İmparatorlukları ile Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yürütmüş Ermeni bir müzisyen ve müzikoloğun, Gomidas Vartabed’in yaşamı ve akademik çalışmalarına dair daha önce Türkçede yayınlanmamış kaynakları bir araya getiriyor.

Müzikoloji ve etnomüzikoloji programlarında kaynak olarak kullanılabilecek derleme özellikle, Vartabed’in halk müziği üzerine yazılmış makalelerine odaklanıyor.

Bu makaleler, dönem müzikolojisinin kuramsal tartışmalarının uygulamaya nasıl yansıdığına dair önemli birer kaynak, aynı zamanda da Türkiye’de çoğunlukla göz ardı edilmiş olan Cumhuriyet öncesi halk müziği araştırmalarının tarihine ışık tutan birer belge niteliğinde.

Makalelerin bir kısmı Gomidas Vartabed henüz hayattayken, bir kısmı ise ölümünün hemen ardından çeşitli dergi, gazete ve kitaplarda yayınlanmış.

Kitabın en önemli katkılarından biri de, Gomidas Vartabed’in yaşamının en üretken dönemlerinden birine tekabül eden İstanbul yıllarına dair belge niteliğindeki bir dizi mektup ve anıya da yer vermesi.

Bu metinler, 1910 yılında Osmanlı başkentine gelmesiyle başlayan ve 24 Nisan 1915’te diğer Ermenilerle birlikte tutuklanıp ölüm sürgününe gönderilmesi, Çankırı kampından ve soykırımdan kurtulup İstanbul’a dönmesi, ruh sağlığını yitirip hastaneye kaldırılması ile son bulan döneme ışık tutuyor.

Vartabed’in yaşamöyküsüyle açılan kitap, üç bölümden oluşuyor.

İlk bölümde, Vartabed’in mektupları ve anıları yer alıyor.

İkinci bölüm, Vartabed’in Ermeni müziği, halk müziği, yabancı müziklerin âşık müziği üzerindeki etkileri, dans ve çocuk, müzikle tedavi gibi ilgi çekici konuları ele aldığı makalelerinden oluşuyor.

Üçüncü bölüm ise, Melissa Bilal ve Burcu Yıldız’ın kaleme aldıkları, Vartabed’e dair müzikolojik tartışmalara yer veriyor.

Künye: Kolektif – Kalbim O Viran Evlere Benzer: Gomidas Vartabed’in Müzik Mirası, hazırlayan: Melissa Bilal ve Burcu Yıldız, Bir Zamanlar Yayıncılık, müzik, 320 sayfa, 2019