Etiket: Bülent Ayyıldız

Linda Anderson – Otobiyografi (2025)

Otobiyografi, kişinin kendi yaşam öyküsünü anlatma biçimi olarak uzun bir tarihsel geçmiş taşıyor. Linda Anderson, bu türün sadece bireyin geçmişini anlatmakla kalmadığını, aynı zamanda kimliğin nasıl inşa edildiğini gösterdiğini savunuyor. Augustine’in İtirafları ile başlayan bu yazınsal gelenek, zamanla bireyin iç dünyasına dair daha karmaşık anlatılara dönüşüyor. Yazar, otobiyografide anlatıcının geçmişteki kendisine dışarıdan bakarak bir benlik kurguladığını belirtiyor.

‘Otobiyografi’ (‘Autobiography’), psikanaliz, yapısalcılık ve postyapısalcılık gibi kuramsal yaklaşımlarla otobiyografi türünü derinlemesine inceliyor. Öznenin bütün ve değişmez olmadığı, aksine dil aracılığıyla sürekli yeniden kurulduğu vurgulanıyor. Bu noktada otobiyografi, gerçeklik ile kurmaca arasında kalan, anlatıcının benliğini sürekli yeniden ürettiği bir alan haline geliyor. Anderson, bu süreci özellikle kadınların ve ötekileştirilmiş bireylerin yaşam anlatıları üzerinden de değerlendiriyor.

Feminist kuramın etkisiyle kadın yazarların yaşam öykülerine nasıl farklı bir ses getirdiği ele alınıyor. Kadınların, ataerkil anlatı biçimlerine karşı kendi deneyimlerini yazıya dökerken karşılaştıkları güçlükler tartışılıyor. Bu bağlamda Anderson, otobiyografinin yalnızca bireysel değil, aynı zamanda politik bir eylem olduğunu ileri sürüyor. Kitapta, James Olney, Philippe Lejeune, Paul de Man ve Jacques Derrida gibi isimlerin katkılarıyla türün sınırları yeniden tanımlanıyor.

Modern çağın dijital ortamlarında kişisel anlatıların nasıl evrildiği de kitapta yer buluyor. Günlükler, bloglar, sosyal medya gibi mecralarda bireyin kendini ifade etme biçimleri, klasik otobiyografi kavramıyla karşılaştırılıyor. Anderson, öznenin sabit değil, zaman içinde değişen ve dil tarafından şekillenen bir yapı olduğunu savunuyor. Bu nedenle, her otobiyografi anlatısı, geçmişe değil, bugünden geçmişe bakarak kurulmuş bir anlam örüntüsü taşıyor.

  • Künye: Linda Anderson – Otobiyografi, çeviren: Bülent Ayyıldız, Vakıfbank Kültür Yayınları, inceleme, 208 sayfa, 2025

Bülent Ayyıldız – Anlam Üreten İnsan: Italo Calvino (2024)

Yirminci yüzyıl edebiyat ve kültür dünyasının en önemli isimlerinden biri hiç şüphesiz Italo Calvino’dur.

Hikâye anlatımına benzersiz yaklaşımı, üstkurmaca ve anlatı yapılarını keşfi, yazdıkları ve derledikleri onu dünya edebiyatında merkezi bir figür hâline getirdi.

Eleştirmen olarak edebiyat teorisini derinden etkileyerek çağdaş yaklaşımları yeniden şekillendiren Calvino’yu harekete geçiren ise nitelikli ve öğrenmeye aç büyük bir okur olması, diğer bir deyişle, özü itibarıyla saf merak duygusudur.

Bu çalışma, böylesi bir merak duygusuna beslenen saygıyla, özelde ‘Amerika Dersleri’ndeki yöntem ve bakış açısından yola çıkarak Calvino’yu Calvino ile anlatan bir rehber metin olmayı amaçlamaktadır.

  • Künye: Bülent Ayyıldız – Anlam Üreten İnsan: Italo Calvino, Akademim Yayıncılık, inceleme, 92 sayfa, 2024