Şerif Ali Haydar Paşa, Osmanlı’nın tayin ettiği son Mekke emiriydi.
Daha da ilginci, Arap isyanını başlatan Şerif Hüseyin Paşa, Şerif Ali Haydar Paşa’nın uzaktan kuzeniydi.
Bilindiği gibi Şerif Ali Haydar Paşa, Arap isyanı zamanlarında birçok kuzeninin aksine Osmanlı’ya sadık kalmış, ayrıca bizzat Fahreddin Paşa’nın yanında Medine’de Şerif Hüseyin ve adamlarına karşı mücadele etmişti.
İşte bu kitap, Arapların bağımsızlık savaşında yaşananlar başta olmak üzere, paşanın tanık olduğu önemli gelişmeleri ilk elden sunmasıyla çok değerli bir kaynak.
Abdülaziz döneminde doğmuş paşa, bu anılarında da görüleceği gibi, II. Abdülhamid zamanında şehzadelerle birlikte saray mektebine gitmiş ve hanedan yaşamına, ayrıca birçok konakta bulunmasıyla da dönemin İstanbul yaşamına yakından tanık olmuş.
Kitapta,
- 1908 Devrimi, 31 Mart Vak’ası ve Birinci Dünya Savaşı esnasındaki İttihatçıların faaliyetleri,
- Mithat Paşa’nın sürgün edilmesi,
- Abdülhamid’in ıslahatları,
- Vahdeddin’in ülkeyi terk edişi,
- Osmanlı’nın Arap bölgeleri konusunda yürüttüğü politikalar,
- Arap isyanının başlama sebepleri,
- Arabistan’ın Osmanlı’nın elinden çıkma nedenleri,
- Cumhuriyet idaresinin Arabistan’a karşı nasıl bir tavır takındığı,
- Saltanat ve hilafetin kaldırılışı,
- İbn-i Suud’un ve Vehhabilerin Mekke ve Medine’yi ele geçirme süreçleri,
- Ve bunun gibi birçok tarihi olay anlatılıyor.
Künye: George Stitt – Son Mekke Emiri Şerif Ali Haydar Paşa Anlatıyor: Osmanlı Arabistan’ı Nasıl Kaybetti?, çeviren: Yusuf Selman İnanç, Kronik Kitap, tarih, 336 sayfa, 2018
Dipnotski 