Lawrence Venuti’nin ‘Çevirinin Skandalları: Farklılıkların Etiğine Doğru’ (‘The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference’) adlı kitabı, çeviri eyleminin kültürel ve etik boyutlarını sorgular. Venuti, çevirinin yalnızca bir dilsel aktarım değil, aynı zamanda ideolojik bir müdahale olduğunu savunur. Batı merkezli çeviri anlayışının, farklı kültürleri bastırarak homojenleştirdiğini belirtir.
Kitapta Venuti, “görünmezlik” kavramını öne çıkarır. Çevirmenlerin genellikle metne sadık kalmak adına kendilerini silmeleri, aslında kaynak kültürün farklarını görünmez kılar. Bu durum, çeviri aracılığıyla kültürel tahakküm kurma riskini doğurur.
Venuti, yerelleştirici çeviri stratejilerinin, okura tanıdık gelen metinler sunarken, öteki kültürleri boğduğunu vurgular. Ona göre etik bir çeviri, farklılığı koruyarak çalışmalı, kaynak metnin yabancılığını görünür kılmalıdır.
‘Çevirinin Skandalları’, çeviri sürecinin politik doğasına dikkat çekerken, çevirmenin sorumluluğunu yeniden tanımlar. Venuti, çevirmenin yalnızca diller arası değil, kültürler arası bir aracı olduğunu ve bu aracılığın etik ilkelerle yönlendirilmesi gerektiğini ileri sürer.
Bu kitap, çeviri kuramına eleştirel bir bakış sunarken, kültürel çeşitliliğe saygılı bir çeviri anlayışının nasıl inşa edileceğini tartışmasıyla önemli.
- Künye: Lawrence Venuti – Çevirinin Skandalları: Farklılıkların Etiğine Doğru, çeviren: Erdem Hürer, Everest Yayınları, inceleme, 384 sayfa, 2025
Dipnotski 