Tali Sharot ve Cass R. Sunstein’ın ‘Bir Daha Bak: Hep Orada Olanı Fark Etmenin Gücü’ (‘Look Again: The Power of Noticing What Was Always There’) adlı eseri, gündelik hayatımızda sıklıkla gözden kaçırdığımız, aslında her zaman mevcut olan şeylere nasıl yeniden dikkat etmeye başlayabileceğimizi araştırıyor. Alışkanlıkların, rutinlerin ve önyargıların dünyayı algılama biçimimizi nasıl etkilediğini ve bu durumun hem olumlu hem de olumsuz sonuçlarını ele alıyor. Kitap, “alışma” olarak adlandırılan psikolojik bir olguya odaklanarak, bu olgunun hayatımızın farklı alanlarındaki etkilerini inceliyor.
Yazarlar, insanların çevrelerindeki değişiklikleri ve fırsatları fark etme yeteneklerinin zamanla nasıl azaldığını açıklıyor. Alışkanlıklar, tanıdık olana karşı duyarlılığımızı azaltırken, yeniliklere ve farklılıklara karşı farkındalığımızı da zayıflatıyor. Bu durum, hem kişisel ilişkilerimizden iş hayatımıza, hem de toplumsal sorunlara yaklaşımımıza kadar pek çok alanda kendini gösteriyor. Kitap, bu olumsuz etkileri aşmanın yollarını ve “tekrar bakma”nın önemini vurguluyor.j
Sharot ve Sunstein, “tekrar bakma”nın sadece bireysel bir çaba olmadığını, aynı zamanda toplumsal bir sorumluluk olduğunu da belirtiyorlar. Medya, eğitim ve politika gibi alanlarda, insanların farklı perspektifleri görmesini ve eleştirel düşünmesini teşvik edecek mekanizmaların oluşturulması gerektiğini savunuyorlar. Kitap, alışkanlıkların ve önyargıların yarattığı körlüğü aşmak için, bilinçli bir çaba, merak duygusu ve farklılıklara açıklık gibi değerlerin önemini vurguluyor.
‘Bir Daha Bak’, sadece bir sorun tespiti yapmakla kalmıyor, aynı zamanda çözüm önerileri de sunuyor. Yazarlar, insanların çevrelerindeki güzellikleri ve fırsatları yeniden keşfetmeleri için pratik adımlar öneriyorlar. Bu adımlar arasında, rutinleri kırmak, farklı bakış açılarını deneyimlemek, merak duygusunu canlı tutmak ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek yer alıyor. Kitap, okuyucuları daha bilinçli, farkında ve katılımcı bir yaşama davet ediyor.
Sonuç olarak, ‘Bir Daha Bak’, alışkanlıkların ve önyargıların dünyayı algılama biçimimizi nasıl etkilediğini ve bu durumun sonuçlarını anlamak için önemli bir eser. Kitap, “tekrar bakma”nın önemini vurgulayarak, okuyuculara daha bilinçli, farkında ve katılımcı bir yaşam için ilham veriyor.
- Künye: Tali Sharot, Cass R. Sunstein – Bir Daha Bak: Hep Orada Olanı Fark Etmenin Gücü, çeviren: Ezgi Başer Akgürgen, Domingo Kitap, psikoloji, 252 sayfa, 2025
Dipnotski 