Yiğit Akın’ın ‘Cihan Harbi’nin Cephe Gerisi’ (‘The Ottoman Home Front during World War I’) adlı eseri, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaş esnasındaki sosyal, ekonomik ve politik koşullarını inceleyen önemli bir çalışma. Akın, savaşın Osmanlı toplumunu nasıl etkilediğini, cephedeki askerlerin ve geride kalan sivillerin yaşadığı zorlukları, savaş ekonomisinin çöküşünü ve toplumsal dönüşümleri detaylı bir şekilde ele alıyor.
Kitap, Osmanlı Devleti’nin savaşa giriş nedenlerini ve savaşın başlangıcındaki genel durumu özetleyerek başlıyor. Ardından, savaşın ilan edilmesiyle birlikte toplumun seferberlik ruhuyla nasıl etkilendiğini anlatıyor. Akın, savaşın ilk dönemlerinde görülen coşkunun zamanla nasıl yerini yorgunluğa, umutsuzluğa ve açlığa bıraktığını vurguluyor.
Eser, savaşın Osmanlı ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkilerini ayrıntılı olarak inceliyor. Savaş harcamalarını karşılamak için uygulanan politikaların enflasyona, işsizliğe ve kıtlığa yol açtığını gösteriyor. Akın, Osmanlı ekonomisinin savaş süresince nasıl çöktüğünü, altyapının nasıl zarar gördüğünü ve ticaretin nasıl sekteye uğradığını belgelerle ortaya koyuyor.
Kitap, savaşın Osmanlı toplumunun farklı kesimlerini nasıl etkilediğini de mercek altına alıyor. Cephedeki askerlerin yaşadığı zorluklar, cephe gerisindeki kadınların ve çocukların karşılaştığı güçlükler, savaş zengini olarak bilinen bazı kesimlerin yükselişi ve yoksullukla mücadele edenlerin çaresizliği canlı bir şekilde anlatılır. Akın, savaşın toplumsal eşitsizlikleri nasıl artırdığını ve toplumsal yapıyı nasıl dönüştürdüğünü vurguluyor.
Eser, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaş sırasındaki politikalarını ve yönetim şeklini de ele alıyor. İttihat ve Terakki Partisi’nin savaş politikaları, savaşın yönetimi, propaganda faaliyetleri ve azınlıkların durumu gibi konulara değinilir. Akın, savaşın Osmanlı siyasetini nasıl radikalleştirdiğini ve otoriterleşmeye yol açtığını gösteriyor.
Özetle ‘Cihan Harbi’nin Cephe Gerisi’, Osmanlı toplumunun I. Dünya Savaşı sırasındaki deneyimlerini anlamak için önemli bir kaynak. Akın’ın titiz araştırması ve detaylı analizi, savaşın Osmanlı toplumu üzerindeki derin ve kalıcı etkilerini gözler önüne seriyor. Kitap, tarihçiler, akademisyenler ve Osmanlı tarihiyle ilgilenen herkes için değerli bir okuma sunuyor.
- Künye: Yiğit Akın – Cihan Harbi’nin Cephe Gerisi, çeviren: Uğur Zekeriya Peçe, İletişim Yayınları, tarih, 360 sayfa, 2025
Dipnotski 