Osmanlı İmparatorluğu, hilafeti 1517’de devralmış ve Cumhuriyet döneminde bu kurum, 1924’te tümüyle kaldırılana kadar farklı yorum ve boyutlarla varlık göstermişti.
Namık Sinan Turan’ın elimizdeki kapsamlı çalışması ise, hem hilafetin tarihsel rolünü hem bizdeki hem de farklı kültürdeki anlamlarını kapsamlı bir şekilde irdelemesiyle önemli.
Kitap,
- Siyasal bir kurum olarak hilafetin gelişimi,
- Merkezi hilafetin kuruluşu,
- İlk dört halife dönemi ve İslam toplumu,
- İlk dönem hilafet kurumunun yapısal niteliği,
- Emevi hilafeti ve gelenekten ilk kopuş,
- Abbasi idaresinde merkezi hilafet anlayışının değişimi,
- Siyasal teorinin hilafet yorumu,
- Ve iktidar kurumu içinde hilafetin sembolik yüzü gibi konular irdeleniyor.
Çalışmanın önemli bir kısmı da İslam dünyasında yeni bir siyasal güç olarak yükselen Osmanlı’yı ve onların hilafeti devralışını inceliyor.
Burada da,
- Osmanlı hilafetinin ideolojik temelleri,
- Osmanlı’da padişahlık kurumu ve hilafet,
- Klasik dönem Osmanlı hilafetinin dayanağı olarak gaza ideali,
- Osmanlı hilafetinin sembolik ve siyasal yansımaları,
- Abdülhamid döneminde hilafetin değişen anlamı,
- Abdülhamid’in hilafet anlayışının biçimlenişinde Ahmed Cevdet Paşa’nın etkisi,
- Hilafet üzerinde Osmanlı-İngiliz mücadelesi,
- Ve II. Abdülhamid döneminde hilafete karşı gelişen muhalefet gibi önemli konular tartışılıyor.
Künye: Namık Sinan Turan – Hilafet: Erken İslâm Tarihinden Osmanlı’nın Son Yüzyılına, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, tarih, 611 sayfa
Dipnotski 