Gül Berna Özcan’ın “Tilkiden Sinsi, Tavşandan Ürkek” adlı çalışması, son yıllarda sıkça tartışılan taşralı muhafazakâr girişimcilerin yükselişini alışılmış etiketlerin ötesine taşıyor. “Yeşil sermaye”, “Anadolu kaplanları” ya da “Müslüman Kalvinistler” gibi tanımların ötesine geçen Özcan, bu kesimin şirketleşme ve neoliberal kapitalizme eklemlenme biçimlerini geniş bir çerçevede ele alıyor.
Araştırma, farklı bölge ve sektörlerde yapılan saha görüşmeleri, canlı gözlemler, ekonomik veriler ve istatistiklerle destekleniyor. Kitabın merkezinde yer alan “siyasi bağlantılı şirket” kavramı, Türkiye’de iş dünyasının işleyişini anlamak için kritik bir anahtar sunuyor. Özcan, hukukun zayıfladığı, yolsuzluğun kurumsallaştığı ve servet transferlerinin kayırmacı ilişkiler üzerinden gerçekleştiği bir düzende, siyasal ağlara yakınlığın girişimciler için belirleyici bir unsur haline geldiğini gösteriyor.
Bu çerçevede eser, yalnızca Anadolu sermayesinin yükselişini değil, aynı zamanda Türkiye’de kapitalizmin siyasetle kurduğu girift bağları çözümleyerek okuyucuyu ekonomik gücün arkasındaki iktidar ilişkilerini sorgulamaya davet ediyor.
Kitaptan bir alıntı:
“Çeperden merkeze yerleştikçe İslâmcı neoliberal girişimciler ve siyasi kadroları kapitalizme iştahla entegre oldular. ‘Ağır Sanayi’ ve ‘Adil Düzen’ söylemlerinden kopup piyasadan siyasete uzanan yeni bir meşruiyet kültürü inşa etmek için dini araçsallaştırıp kendilerine katılanlarla bir tür İslâmcılığa kaydılar. Özlemini duydukları gibi yerelde güçlendiler, enerjilerini kamu rantı devşirmeye ve ülke çapındaki ağlarla dışa açılmaya harcadılar. Zamanla da gürbüzleşen siyasi merkezin vesayetine boyun eğip rejim geçişlerine ve daralan siyasi alana biat ettiler.”
- Künye: Gül Berna Özcan – “Tilkiden Sinsi, Tavşandan Ürkek”: Şirket, Din ve Siyaset, İletişim Yayınları, siyaset, 327 sayfa, 2025
Dipnotski 