Moğollar üzerine tarihte yapılmış ilk modern çalışma, karşımızda.
Abraham Constantin Mouradgea D’ohsson’un eseri, Moğollar üzerine yapılan tüm çalışmalara temel oldu.
Moğollar tarih sahnesine çıktıkları andan itibaren kendi törelerini meskûn dünyanın dört bir yanına yaydılar.
Haklarında üretilen efsaneler, çoğu zaman gerçekleri geride bıraktı.
Hemen hemen tüm Orta Çağ devletleri, bir defa dahi olsa Moğol korkusunu iliklerine kadar hissetti.
Onların tarihte bıraktıkları bu derin iz, haklarındaki araştırmaları da bollaştırdı.
Bu konuda klasik tarihçilerin sayısız kayıtları bulunmasına rağmen ilk modern çalışma D’ohsson tarafından 19. yüzyılda yapıldı.
D’ohsson’un çalışması kısa zamanda büyük ilgi gördü ve birçok dile çevrildi.
Çalışma, klasik ve modern tarihçiliğin arasındaki ince çizgide duruyor.
Kitap, Osmanlı entelektüel çevrelerinin de dikkatinden kaçmadı ve Mustafa Rahmî tarafından Türkçeye tercüme edilerek İstanbul’da neşredildi.
Eserin yazımı üzerinden neredeyse iki yüzyıl geçmiş olmasına rağmen, gerek kaynaklara nüfuz edişi gerekse orijinal malzemeye hâkimiyeti bakımından geçerliliğini hâlâ koruyor.
Türkiye’nin önde gelen Moğol tarihi uzmanlarından Prof. Dr. Ekrem Kalan tarafından günümüz Türkçesine aktarılan ve titiz notlarıyla okuyucunun dikkatine sunulan çalışma, Orta Asya, Orta Doğu, Hindistan, Deşt-i Kıpçak, Doğu Avrupa ve Uzak Doğu çalışmalarında hâlâ en önemli kaynaklardan bir olma özelliğini koruyor.
- Künye: Abraham Constantin Mouradgea D’ohsson – Moğol Tarihi, çeviren: Mustafa Rahmi, Selenge Yayınları, tarih, 240 sayfa, 2021
Dipnotski 