Kolektif – Geç Dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeniler ve Kürtler (2024)

Bu kitap, 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın başlarında yaşanan önemli olayları, özellikle 1895-96 Hamidiye katliamlarını, çok yönlü bir perspektifle ele alıyor.

Kaliforniya Devlet Üniversitesi, Fresno’daki Ermeni Çalışmaları Programı’nda sunulan bu makaleler, Ermeni ve Kürt halklarının Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ortak yaşamlarını ve karmaşık ilişkilerini mercek altına alıyor.

Kitapta yer alan çalışmalar, bölgesel tarih ve toplumsal dönüşümlerin derinlemesine incelenmesiyle dikkat çekiyor.

Owen Miller, Ümit Kurt ve Emrecan Dağlıoğlu’nun makaleleri, 1895-96 Hamidiye katliamlarının arka planını oluşturan siyasi, sosyal ve ekonomik faktörleri mercek altına alırken, Nilay Özok-Gündoğan ve Varak Ketsemanian ise Osmanlı Ermeni ve Kürt tarihçiliğini yorumluyor.

Yazarlar, geleneksel anlatılardan farklı olarak, bölgesel kimlikleri, yerel dinamikleri ve toplumsal dönüşümleri merkeze alarak daha nüanslı bir tarih resmi çiziyorlar.

Kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu vilayetlerindeki Ermeni ve Kürt halklarının tarihsel deneyimlerinin birbirinden bağımsız olmadığını, aksine iç içe geçmiş ve birbirini etkileyen süreçler olduğunu vurguluyor.

Bu yaklaşım, bölgedeki etnik ve dini çatışmaların anlaşılması için yeni perspektifler sunuyor.

  • Künye: Kolektif – Geç Dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeniler ve Kürtler, derleyen: Ümit Kurt, Ara Sarafian, çeviren: Çağdaş Sümer, Aras Yayıncılık, tarih, 176 sayfa, 2024

Kolektif – Aghtamar (2010)

Türkçe ve İngilizce yayımlanan Aghtamar, Van gölü Ahtamar adasındaki Surp Haç (Kutsal Haç) Ermeni kilisesini ele alıyor.

Kitabın metni Stepan Mnatsakanian’ın, kilise ve bunun duvarlarına kazınmış olan ilginç rölyefleri ortaçağ Ermeni mimarlığı bağlamında ele alan bir araştırmasından oluşuyor. Mnatsakanian’ın 1980’lerde yaptığı bu araştırma, kitapta, Milano’daki Edizioni Ares’den alınma mimari çizimler ve Kadir Çıtak’ın çektiği güncel fotoğraflarla da oldukça zenginleştirilmiş.

Türkçe ve İngilizce yayımlanmış kitabın, Türkiye’deki okurlara, ortaçağ Ermeni sanat ve mimarlığıyla tanışması için iyi bir fırsat sunduğunu söyleyebiliriz.

  • Künye: Kolektif – Aghtamar / Ahtamar: Ortaçağ Ermeni Mimarlığının Mücevheri, derleyen: Ara Sarafian ve Osman Köker, çeviren: Zuhal Bilgin, Gomidas Enstitüsü ve Bir Zamanlar Yayıncılık, mimari, 167 sayfa