Etiket: David Christian

Kolektif – Büyük Tarih (2025)

‘Büyük Tarih’ (‘Big History’), evrenin başlangıcından insanlığın geleceğine kadar uzanan geniş bir zaman çizelgesini bütüncül biçimde ele alıyor. Yazarlar, bilimi, tarihi ve felsefeyi bir araya getirerek “büyük tarih” adını verdikleri yaklaşımda evrenin, yaşamın ve insan toplumlarının gelişimini tek bir anlatı içinde birleştiriyor. Kitap, kozmik ölçekteki dönüşümlerle insanlık tarihindeki toplumsal ve teknolojik değişimleri birbirine bağlayarak, evrendeki karmaşık düzenin nasıl ortaya çıktığını açıklamaya çalışıyor.

Anlatı, sekiz “eşik” üzerinden ilerliyor: Büyük Patlama’dan yıldızların oluşumuna, yaşamın evriminden tarım devrimine ve modern teknolojik çağa kadar her aşama, artan enerji yoğunluğu ve karmaşıklık düzeyiyle tanımlanıyor. Bu yapı sayesinde kitap, yalnızca geçmişi anlatmakla kalmıyor; geleceğe dair olası senaryolar da sunuyor. İnsan türünün çevresini dönüştürme gücü, gezegenin ekolojik sınırları ve yapay zekâ gibi yeni dönüm noktaları, tarihsel süreklilik içinde tartışılıyor.

Yazarlar, geleneksel tarih anlayışının insan merkezli sınırlarını aşarak, insanı evrensel bir bağlamda konumlandırıyor. Ancak bu yaklaşım, bazı tarihçilerce aşırı soyut ve bilimsel indirgemeci bulunuyor. Yine de ‘Büyük Tarih’, farklı disiplinleri birleştiren açıklıkta yazılmış nadir eserlerden biri olarak, insanlığın yerini evrendeki büyük hikâyeye bağlayan etkileyici bir sentez sunuyor.

  • Künye: Kolektif – Büyük Tarih: Big Bang’den İnsanlığın Geleceğine Disiplinlerarası Bir Bakış, editör: David Christian, William H. McNeill, Jerry H. Bentley, Ralph C. Croizier, J. R. McNeill, Heidi Roupp, Judith P. Zinsser, Brett Bowden, çeviren: Ozan Karakaş, Alfa Yayınları, tarih, 328 sayfa, 2025

David Christian – Zaman Haritaları (2023)

‘Zaman Haritaları’, doğa tarihiyle insanlık tarihini tek, büyük ve tutarlı bir anlatıda birleştiriyor.

  • Ben kimim?
  • Nereye aitim?
  • Parçası olduğum bütün nedir?

Bütün insan toplulukları bu sorulara yanıt vermeye çalıştı, yanıtlar da genellikle yaratılış mitleriyle bütünleşti.

Kendi dönemlerinde bütün yaratılış mitleri işe yarar gerçeklik haritaları sundu.

Bu nedenle de onlara inanıldı.

‘Zaman Haritaları’nda anlatılan öykü de modern dünyanın bilimsel gelenekleri içinde eğitim almış modern insanların yaratılış miti olarak okunabilir.

Evrenin tarihiyle Dünya’nın ve insanlığın tarihini aynı anlatıda buluşturan “Büyük Tarih” akademik disiplininin isim babası olan David Christian, söz konusu disiplinin kurucu metni olarak kabul edilen bu büyüleyici çalışmada, okuyucuyu zaman ve mekânda çok zengin bilgilerle yüklü baş döndürücü bir yolculuğa çıkarıyor.

“Büyük Patlama”dan günümüze uzanan bu anlatı içinde, bilinen kalıpların çok dışında bir insanlık ve uygarlık tarihi de sunuluyor.

Kozmoloji, jeoloji, arkeoloji, nüfus ve çevre araştırmaları gibi farklı disiplinlerden yararlanan ‘Zaman Haritaları’ evrenin kökenleri, yıldızlar ve galaksiler, güneş ve dünya dahil güneş sistemi ile açılıyor ve okuyucuları gezegenin insan yerleşiminden önceki evrimine götürüyor.

Paleolitik çağdan tarıma geçiş, şehirlerin ve devletlerin ortaya çıkışı ve modern, endüstriyel dönemin doğuşu ile olası geleceklerin ipuçlarına kadar insan toplumunun gelişimini araştırıyor.

Uzay-zamanın başlangıcından küresel ısınmanın olasılıklarına kadar bilinen dünyanın bu sürükleyici anlatımı, geniş kapsamlı, en ince ayrıntısına kadar odaklanmış, dünya tarihinin -ve “Büyük Tarih”in- zeminini oluşturuyor.

  • Künye: David Christian – Zaman Haritaları: Büyük Tarih’e Giriş, çeviren: Çağlar Sunay, İş Kültür Yayınları, bilim, 376 sayfa, 2023