Etiket: David Ricardo

Sungur Savran – Ekonomi Politik ve Marksist Eleştirisi (2025)

Sungur Savran’ın ‘Ekonomi Politik ve Marksist Eleştirisi’ adlı eseri, yalnızca akademik bir doktora tezi değil; Marksist iktisadın temel kavramlarını, klasik ekonomi politikle olan hesaplaşmasını ve 20. yüzyılda yaşanan büyük teorik tartışmaları bütünlüklü bir şekilde sunan kapsamlı bir inceleme. Kitap, üç temel eksen etrafında yapılandırılmıştır ve her bir eksen, farklı okuma yolları öneriyor.

İlk olarak, kitap Marx’ın Kapital’ine derinlemesine bir giriş niteliğinde. Marx’ın kapitalist üretim tarzını analiz etme yöntemine dair kavramsal açıklık ve teorik tutarlılık, eserin temel direklerinden biri. Savran, Marx’ın emek-değer teorisinden artı-değer analizine kadar pek çok başlığı detaylı biçimde işliyor. Bu yönüyle eser, hem öğrenciler hem de Marksist iktisada ilgi duyanlar için bir referans kaynağı.

İkinci olarak, klasik ekonomi politiğin iki kurucu ismi olan Adam Smith ve David Ricardo ile Marx’ın ayrıştığı noktalar dikkatle ele alınıyor. Marx’ın, Smith ve Ricardo’dan devraldığı kuramsal temelleri nasıl radikal biçimde dönüştürdüğü ve onları kapitalizmin eleştirisine yönlendirdiği gösteriliyor. Bu çerçevede kitap, Marksist yöntemin tarihsel gelişimini anlamak isteyenler için güçlü bir karşılaştırmalı analiz sunuyor.

Üçüncü eksen, 20. yüzyılda Sraffacı yaklaşımın Marksist değere dayalı kurama yönelttiği eleştiriler çerçevesinde gelişen tartışmalara odaklanıyor. Piero Sraffa’nın ‘Malların Mallarla Üretimi’ adlı eseriyle başlayan bu teorik kırılma, değer teorisinin geçerliliği, emek kavramının önemi ve iktisadın yapısal çerçevesi üzerine yoğunlaşan bir polemik yaratmıştı. Savran, bu çetin teorik mücadeleyi yalnızca aktarmakla kalmıyor; eleştirel bir tutumla değerlendiyor ve tartışmanın merkezine Marksist ekonomi politiğin sürekliliğini yerleştiriyor.

‘Ekonomi Politik ve Marksist Eleştirisi’, sadece bir tarihsel arka plan sunmakla kalmıyor, aynı zamanda okuyucuyu bugünün dünyasında kapitalist sistemin çözümlemelerine dair yeni sorular sormaya teşvik ediyor.

  • Künye: Sungur Savran – Ekonomi Politik ve Marksist Eleştirisi: Smith, Ricardo, Marx, Sraffa, Yordam Kitap, inceleme, 384 sayfa, 2025

Melda Yaman ve Özgür Öztürk – Metaların Kerameti (2019)

Melda Yaman ve Özgür Öztürk bu şahane çalışmalarında metaların kendinden menkul görünen kerametinin peşine düşüyor.

Marx’ın ‘Kapital’de geliştirdiği analizi temel izlek edinen yazarlar, bununla da yetinmeyerek metaya ve meta mübadelesine ilişkin, Marx’ı önceleyen Adam Smith ile David Ricardo gibi politik iktisatçıların analizlerine, daha da ileriye uzanarak antik felsefeye giderek politik iktisadın da öncülü kabul edilen Aristoteles’e kulak veriyor.

Yaman ve Öztürk, Marx’ın teorisini incelemeden önce antropolojiden Aristoteles’e, Aristoteles’ten politik iktisada çeşitli analizlerin genel hatlarıyla üstünden geçiyor.

Kitapta,

  • Metanın, meta mübadelesinin ve değerin arkaik kökenleri,
  • Marx’tan 2 bin 200 yıl önce meta mübadelesine ilk kez sistematik biçimde değinen Aristoteles’in katkıları,
  • Marx’ın teorisini hem ondan beslenerek hem de onu eleştirerek inşa ettiği politik iktisat, özellikle de Adam Smith ile David Ricardo’nun teorileri,
  • Marx’ın ‘Kapital’deki, metadan başlayıp değere ve soyut emeğe uzanan analizi,
  • Tarihte, antropolojide ve ilk toplumlarda meta,
  • Politik iktisatta meta ve değer,
  • Meta olarak para,
  • Metaların fetiş karakteri,
  • Ve meta olarak emek gücü gibi birçok ilgi çekici konu tartışılıyor.

Çalışmanın, metaya ve değere ilişkin yeni düşüncelere, yeni sorulara vesile olacağını, daha ileri analizlere kapı aralayacağını söylemeliyiz.

Öğretim üyeleri iken KHK ile üniversitelerindeki işlerinden atılan Melda Yaman ve Özgür Öztürk, bu süreçten sonra da üretmeye devam eden değerli hocalarımızdan.

Bunun güncel örneği olan elimizdeki kitapları da, Ankara Dayanışma Akademisi’nde verdikleri derslerin ürünü.

  • Künye: Melda Yaman ve Özgür Öztürk – Metaların Kerameti, İletişim Yayınları, iktisat, 230 sayfa, 2018

David Ricardo – Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri (2008)

  • EKONOMİ POLİTİĞİN VE VERGİLENDİRMENİN İLKELERİ, David Ricardo, çeviren: Tayfun Ertan, Belge Yayınları, iktisat, 368 sayfa

David Ricardo’nun ‘Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri’, iktisat alanında bir klasik olmaya devam ediyor. Ricardo’nun çalışması, ilk olarak 1817 yılında yayınlanmıştı ve bilindiği gibi Marx’ın çalışmaları için de önemli bir temel oluşturmuştu. Marksist çalışmalar da, eserlerinin temeli olarak Adam Smith’i seçen ve toplumsal alanı sınıflar çerçevesinden değerlendiren iktisatçılardan biri Ricardo ile yakından ilgilenmişti. Ricardo’yu dikkat çekici bir isim kılan diğer bir husus da, iktisadi düşüncenin tarihi gelişimi içinde, emek değer teorisini tutarlı bir biçimde inşa etmesiydi.

 

Sungur Savran, E. Ahmet Tonak ve Nail Satlıgan – Kapital’in İzinde (2012)

  • KAPİTAL’İN İZİNDE, Sungur Savran, E. Ahmet Tonak ve Nail Satlıgan, Yordam Kitap, iktisat, 480 sayfa

 

Sungur Savran, E. Ahmet Tonak ve Nail Satlıgan’ın yazılarını bir araya getiren ‘Kapital’in İzinde’, Karl Marx’ın kapitalizmi anlama ve onu dönüştürme çabasının doruk noktalarından olan ‘Kapital’i ayrıntılı bir gözle yorumluyor ve Marx’ın düşüncesine, günümüzün neoliberal dünyasını anlamlandırmada bir kılavuz olarak başvuruyor. ‘Kapital’in içeriğine, planına ve yöntemine odaklanan yazılarla başlayan kitapta, emek-değer teorisinin incelikleri kapitalizmin farklı alanlarına uygulanıyor. Günümüz kapitalizminin zayıf halkası olan sermaye spekülasyonu, ABD ve Türkiye’de artık değer oranının ölçümü, refah devleti ve sosyal ücret kandırmacası, Marksist teorinin yenilenmesi konusundaki tartışmalar ve Ricardo ile Sraffa’nın iktisat anlayışlarının Marksist analizi, kitapta ele alınan konulardan bazıları.