Etiket: H. İbrahim Türkdoğan

Max Stirner – Parerga (2024)

Max Stirner’in ‘Parerga’sı, filozofun daha önceki çalışması olan ‘Biricik ve Mülkiyeti’ne yapılan eleştirilere verdiği cevapları içeren bir metindir.

Stirner, bu çalışmasında eleştirenlerin fikirlerini tek tek ele alır, kendi düşüncelerini daha da netleştirir ve bazı noktalarda yeni açıklamalar yapar.

“Biricik” kavramını yani bireyin kendi çıkarlarını ve isteklerini merkeze alan felsefesini daha da derinlemesine inceler ve eleştirilere karşı savunur.

Stirner, özellikle “Biricik” kavramının ahlaksızlığa ve egoizme yol açtığı gibi eleştirilere karşı detaylı cevaplar verir.

Stirner, Hegel, Feuerbach gibi filozofların fikirlerini eleştirir ve kendi felsefesinin bu fikirlerden nasıl farklılaştığını gösterir.

Kitaptan bir alıntı:

“Yalnızca filozoflar ölebilir ve ölümde gerçek benliklerini bulabilirler; onlarla birlikte Reform dönemi, bilgi çağı da ölür. Evet, bilginin, ölümün ardından irade olarak yeniden yeşermesi için, bizzat ölmesi gerekir; düşünce, inanç ve vicdan özgürlüğü, üç asırlık bu muhteşem çiçekler, yeryüzünün rahmine geri döneceklerdir ki yeni bir özgürlük, irade özgürlüğü onun en soylu özsularından beslenebilsin.  Bilgi ve özgürlüğü, sonuna felsefenin zirvesinde ulaşan o zamanın idealiydi: Bu zirvede kahraman kendi ölüsünün yakılması için odun yığını toplayacak ve Olympos’taki ebedi yanını kurtaracaktır. Geçmişimiz felsefeyle kapanır ve filozoflar, eski ilkenin ihtişamlı parıltıları içinde tamamlandığı ve gençleştirme yoluyla geçici olmaktan ebedi olmaya dönüştüğü düşünce döneminin Raphaelleridir.  Bundan böyle kim bilgiyi korumak isterse onu kaybeder; ama kim vazgeçerse kazanacaktır.”

  • Künye: Max Stirner – Parerga, çeviren: H. İbrahim Türkdoğan, Livera Yayınevi, felsefe, 80 sayfa, 2024

Max Stirner – Biricik ve Mülkiyeti (2017)

Asıl adıyla Johann Kaspar Schmidt olan Max Stirner, aralarında Marx, Engels ve Nietzsche’nin de bulunduğu birçok filozofun etkilendiği, fakat eserlerinde kendisinden neredeyse hiç bahsetmedikleri filozoflardan.

Kimilerinin faşist kimilerinin nihilist dediği Stirner, “felsefenin günah keçisi” olarak tanımlanır.

Rahatsız edici ‘Biricik ve Mülkiyeti’ ise, Stirner’in düşünce sistematiğinin en karakteristik hale geldiği, aynı zamanda kendisinin en ünlü eseri.

Nihilizm vurgusuyla öne çıkan kitabında Stirner, hakikati bir insan icadı olarak tanımlayıp onunla ve genel olarak verili din, devlet, toplum ve felsefeyle bir hesaplaşmaya girişiyor.

“Benden yüce her varlık, ister Tanrı olsun ister insan, Biriciklik duygumu zayıflatır ve ancak bu bilincin rüzgârı karşısında sönüp gider.” diyen Stirner, okuruna radikal ve rahatsız edici sorular soruyor.

  • Künye: Max Stirner – Biricik ve Mülkiyeti, çeviren: H. İbrahim Türkdoğan, Norgunk Yayıncılık, felsefe, 240 sayfa