Kadir Yiğit Us – Dipnotski

Martin Ford – Robotların İktidarı (2022)

Bugün yapay zekâdan daha önemli bir teknoloji yok.

Martin Ford, yapay zekânın bugün nerede durduğu, nasıl gelişebileceği ve insan toplumu için oluşturduğu riskleri isabetli bir tartışmayla ortaya koyuyor.

New York Times çoksatan kitabı ‘Robotların Yükselişi’nin yazarından, yapay zekâ hayatlarımızı ele geçirdiğinde neler yaşanacağı hususunda çok yakın geleceğe dair çarpıcı bir çalışma…

Yapay zekâ, doktorların hastalığı teşhis etme biçiminden arkadaşlarınızla nasıl etkileşim kurduğunuza veya haberleri nasıl okuduğunuza kadar her şeyi çoktan değiştirdi.

Ancak ‘Robotların İktidarı’nda Ford, gerçek devrimin henüz gerçekleşmediğini savunuyor.

Nasıl ki bir zamanlar elektrik hayatımıza girdi ve önemli bir parçamız hâline geldiyse, yakın gelecekte yapay zekâ da böylesi bir etkiye sahip olacak.

Makineler geliyor ve durmayacaklar; yirmi birinci yüzyılda gelişmek istiyorsak her birimizin bunun ne anlama geldiğini bilmesi gerekiyor.

Üstelik ekonomiden tıbba, endüstriden toplumsal ilişkilere her alanda hayatımızı kolaylaştıran gelişmelerin kapısını aralayan yapay zekânın bir de karanlık tarafı var: Beraberinde getirdiği emsalsiz zorluklar ve tehlikeler işlerimizi, ekonomiyi, kişisel gizlilik ve güvenliğimizi, belki de en nihayetinde demokratik sistemi, hatta ve hatta uygarlığın ta kendisini etkileyecek.

Peki, biz yapay zekânın hayatımızı dönüştürme gücüne ve olası olumsuz etkilerine ne kadar hazırız?

‘Robotların İktidarı’; yanı başımızdaki devrimi nasıl ele alacağımıza, abartılı beyanlarla sansasyonu gerçekten nasıl ayıracağımıza, ellerimizle yarattığımız gelecekte gerek bireyler gerekse toplumlar olarak nasıl kalkınacağımıza dair önemli bir kılavuz.

Künye: Martin Ford – Robotların İktidarı: Yapay Zekâ Dünyaya Nasıl Hükmedecek?, çeviren: Kadir Yiğit Us, Kronik Kitap, bilim, 336 sayfa, 2022

Brad Smith ve Carol Ann Browne – Araçlar ve Silahlar (2022)

Teknoloji muazzam nimetler kadar, dehşet verici bir silaha dönüşebilme potansiyeline de sahiptir.

Brad Smith ve Carol Ann Browne’un çalışması, konuyu bu işin içinden kişilerin bakış açısıyla aktarmasıyla da önemli.

Her yeri saran dijital dönüşüm büyük vaatler sunsa da kritik bir dönüm noktasındayız: Dünya, bilgi teknolojisini hem güçlü bir araca hem de dehşet verici bir silaha dönüştürmüş durumda.

Yapay zekâ gibi giderek daha da güç kazanan icatların belirlediği bir çağı yönetmek için yeni yaklaşımlar gerekeceği ortada.

Acaba bu yeni çağda kamu güvenliği, bireysel kolaylık ve kişisel gizlilik arasında doğru dengeyi nasıl kuracağız?
Ülkelerimizi, işletmelerimizi veya kişisel yaşamlarımızı yıkmak üzere bu teknolojiyi kullanan siber saldırılara karşı kendimizi nasıl koruyacağız?
Tüm toplumlarda dalga dalga görülen ekonomik etkilerini nasıl yöneteceğiz?
Acaba çocuklarımızın iş bulabileceği bir dünya mı yaratıyoruz?
Yoksa kontrol bile edemeyeceğimiz bir dünya mı?

‘Araçlar ve Silahlar’da Microsoft’un kıdemli yöneticileri Smith ve Browne, çağımızın en dikenli meseleleriyle karşı karşıya kalan dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden birinin kokpitinden bir anlatı sunuyor: Kişisel verilerin gizliliği, siber suç ve siber savaşla sosyal medya, yapay zekânın bizi soktuğu ahlaki çıkmazlar, büyük teknolojilerin toplumsal eşitsizlikle ilişkisi, kısa ve uzun vadede demokrasilerin yüzleşeceği zorluklar…

Peki, tüm bunlarla nasıl mücadele edeceğiz?

Kitap, her şeyin dijitalleşmesine ivme kattığımız bu dönemde, teknolojinin sunduğu muazzam vaatlerle varoluşa yönelik tehditleri arasında nasıl denge kurulması gerektiğine dair derin bir hesaplaşma.

Künye: Brad Smith ve Carol Ann Browne – Araçlar ve Silahlar: Dijital Çağın Vaatleri ve Tehlikeleri, çeviren: Kadir Yiğit Us, Kronik Kitap, inceleme, 400 sayfa, 2022

Andy Merrifield – Amatör (2021)

Amatör ruhun üretken tutkusuna, devrimci potansiyeline ve sınır tanımaz yaratıcılığına methiye niteliğinde bir kitap.

Bugün herkes, kariyerini bütün benliğini uyumlu bir profesyonel olarak “markalaştırma”, kariyer basamaklarını tırmanma derdinde.

Andy Merrifield ise, bu hiyerarşiye meydan okuyarak profesyonelin karşısına farklı duyarlılıkları olan, uzmanlık aldatmacasına yenik düşmeyen, kendilerini en yüksek fiyatı verene satma gereği duymayan amatörü koyuyor.

Bunu yaparken Dostoyevski, Arendt, Baudelaire, Walter Benjamin, Marshall Berman, Guy Debord, Ivan Illich, Kafka, Jane Jacobs, Karl Marx ve Edward Said gibi, amatör dediği düşünür, yazar ve şairlerden örnekler sunan Merrifield, profesyonelliği eleştiriyor, amatörlerle profesyoneller arasında fay hatlarını belirliyor.

Kitabı çarpıcı kılan asıl yön ise, yalnızca profesyonelliğin karşısına amatörlüğü koyması değil, bunu yaparken bizi kişisel kimlik ile iş ilişkileri, bilgi üretimi ile siyasi güç, teknokratik temsil ile yaygın katılım, şehir çalışmaları ile militan aktivizm üzerine derinlemesine düşünmeye davet etmesi.

Künye: Andy Merrifield – Amatör: Sevdiğiniz Şeyleri Yapmanın Hazzı, çeviren: Kadir Yiğit Us, Deli Dolu Yayınları, anlatı, 284 sayfa, 2019