Joseph Heller – Madde 22 (2019)

Joseph Heller’ın kült yapıtı ‘Madde 22’, İkinci Dünya Savaşı üzerine şu ana kadar yazılmış en muazzam romanlardan biri.

Özellikle sıra dışı karakterleri ve kendine has kurgusuyla öne çıkan roman, hem faşizmle hesaplaşması hem insanın savaşta nasıl korkutucu bir varlığa dönüşeceğini çarpıcı şekilde göstermesi ve hem de kara mizahı adeta bir enstrüman gibi kullanmasıyla çoktan bir modern klasik oldu.

‘Madde 22’, İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan ordusunda bombardıman pilotu olarak görev yapmış Yossarian’ın başından geçenler üzerine kurulmuş.

Yossarian burada, savaş bürokrasinin nasıl çalıştığını görecek, iktidarın ne denli pervasız olabileceğine ve insanın nasıl raydan çıkabileceğine yakından tanıklık edecektir.

Çürümüş, yoldan çıkmış bir dönemi resmetmekle birlikte ‘Madde 22’, edebiyata mizahı getiren bir roman olarak da bilinir ve ayrıca yayımlandığı günden itibaren savaş karşıtlığının en güçlü metinlerinden biri haline geldi.

Kitabın başkahramanı Yossarian gibi Joseph Heller’ın de İkinci Dünya Savaşı’nda bombardıman uçağı pilotu olarak çalıştığını ve romanın aslı gücünü Heller’ın bu deneyimden aldığını da ayrıca belirtelim.

  • Künye: Joseph Heller – Madde 22, çeviren: Niran Elçi, İthaki Yayınları, roman, 608 sayfa, 2019

Joseph Heller – Sanatçının Yaşlı Bir Adam Olarak Portresi (2009)

Joseph Heller asıl ününü, ilk romanı ‘Catch-22’ ile yapmıştı.

1961’de yayımlanmış ve büyük beğeniyle karşılanmış bu roman, Türkçe’ye ‘Madde 22‘ adıyla çevrilmişti.

Heller, bir yazarın yaşadığı bunalım üzerinden, edebiyat dünyasının dönüm noktası eserlerine uğradığı elimizdeki romanında, ilk romanıyla büyük başarı kazanmış bir yazarın, bir anlamda kendisinin yaşadığı çıkışsızlığı anlatıyor.

İlk romanından daha başarılı bir roman yazamamanın sıkıntısını yaşayan karakter, ölmeden önce kaleme alacağı eseriyle hayalindeki başarıya ulaşmayı amaçlar.

Heller bu sıkıntıyı işlerken, okuru, edebiyat dünyasının önemli eserlerine doğru bir yolculuğa çıkarıyor.

  • Künye: Joseph Heller – Sanatçının Yaşlı Bir Adam Olarak Portresi, çeviren: Ülker İnce, Kırmızı Yayınları, roman, 223 sayfa