Mahir Ünsal Eriş – Dipnotski

Mahir Ünsal Eriş – Babil Kulesi Kitabı (2023)

Eski Ahit’te yer alan Babil Kulesi anlatısını bilir misiniz?

Hani insanlığın Tanrı’ya ve biraz da “tanrılığa” erişmek için upuzun bir kule inşa etmeye koyularak yaratıcıyı kızdırdığı hikâye…

En nihayetinde Rab, kentin yapımını durdurmak ve bu ortaklaşa çabayı sonlandırmak için nihai planını uygulamaya koyar ve der ki: “Gelin, aşağı inip dillerini karıştıralım ki, birbirlerini anlamasınlar.”

Bu anlatıya göre bambaşka diller ve kelimelerin öyküsü işte böyle başlar.

Hayatının önemli bir kısmını farklı diller öğrenip bir yandan da onları anlamaya vakfeden Mahir Ünsal Eriş, kaleme aldığı ilk kurgu dışı eser olan bu kitapla okurlar için beklenmedik bir yeni evren yaratıyor.

Gündelik hayatımızda hiç çaba sarf etmeden, öylece söyleyiverdiğimiz kelimeler gibi farklı dillerin var oluş öyküleri de önümüze serilirken yapmamız gereken tek şey var: Eriş gibi bir edebiyatçının kaleme aldığı bu olağanüstü araştırmanın tadını çıkarmak.

Kitaptan bir alıntı:

“Dil çok büyülü bir şeydir. İnsan, öğrendiği, kapısını araladığı her dille başka bir insan olur. Çünkü dil öğrenmek yalnızca zihni kelimeler ve gramer kurallarıyla doldurmaktan ibaret değildir. O insan topluluklarının içine bakmaktır; en içine bakmak. Çünkü dilden hiçbir şey saklanamaz. Bir toplumun belleğinde yer eden her şey dilde iz bırakır. Örneğin “bağzı şeyler” dediğimde hepimiz ortak bir anıyı hatırlarız. Çünkü o anı, dilde iz bırakmıştır. Bu anıları, bunca tarihsel, toplumsal, kültürel hengâmeyi diller üzerinden incelemek eşsiz bir eğlencedir. En azından benim için öyledir. Dilerim sizi sıkmaz.”

Künye: Mahir Ünsal Eriş – Babil Kulesi Kitabı: Kelime ve Kavramların Dilden Dile Yolculukları, Kafka Kitap, inceleme, 184 sayfa, 2023

Etgar Keret – Uzun Yeleli Kedi Çocuk (2017)

Romanları ve öyküleriyle dünya çapında övgü kazanmış Etgar Keret’ten bir çocuk hikâyesi.

‘Uzun Yeleli Kediçocuk’ bir baba-oğul ilişkisi üzerinden ilerleyen bir kitap.

Hikâyenin asıl özgünlüğü, olayları çocuk anlatıcısının gözünden vermesi.

Yazar bunu yaparken de, çocukların kendilerine has akıl yürütmelerini ve sınırsız hayal güçlerini yetkin bir üslupla yansıtıyor.

Çok çalışan, her zaman meşgul babası ile ilişkisini sorgulamaya başlayan çocuk, kendi hayal âleminde Uzun Yeleli Kediçocuk adında, bambaşka bir karakter yaratmaya başlar.

Kahramanımız, bu yeni karakterin kişiliği ve davranışları üzerine araştırmalar yapmaya koyulur.

İşin ilginci, bu karakter bir zaman sonra, çocuk ile babası arasındaki ilişkide çok yapıcı bir rol üstlenecektir.

Keret’in eserlerinde kara mizah öne çıkarken ‘Uzun Yeleli Kediçocuk’a muzip ve keyifli bir tarz egemen.

Aviel Basil’in özgün resimleri de, hikâyeye zengin bir boyut katmakta.

Künye: Etgar Keret – Uzun Yeleli Kedi Çocuk, resimleyen: Aviel Basil, çeviren: Mahir Ünsal Eriş, Can Yayınları, çocuk, 120 sayfa

Bryndís Björgvinsdóttir – Savaşı Bitiren Sinek (2017)

SAVAŞI BİTİREN SİNEK, Bryndís Björgvinsdóttir, resimleyen: Þórarinn Már Baldursson, çeviren: Mahir Ünsal Eriş, Can Yayınları, çocuk, 112 sayfa

Savaşın küresel çapta büyük bir sorun haline getirdiği mültecilik sorununu hikâye eden, bir cesaret ve dayanışma öyküsü. Hikâyenin kahramanları Kolkex, Sinek ve Hermann Şeker adında üç karasinektir. Evet, yanlış duymadınız. Günün birinde üç kafadarın yaşadıkları evin sahibi, şu öve öve bitirilemeyen elektrikli sinekliklerden birini almaya karar verir. Bu olaydan sonra üç karasinek, bu evden ayrılarak Nepal’in iyi kalpli keşişlerini aramak için yola koyulur. Zira efsaneye göre bu keşişler, bir sineği dahi incitmeyecek denli yüce gönüllüdür. Kolkex, Sinek ve Hermann Şeker bu yolculuklarında bir süre sonra, savaşın yaşandığı bir ülkeye misafir olur. Üç arkadaş, aklı başında her varlık gibi savaşın anlamsızlığına isyan edecek ve bu saçmalığa bir son vermek için kolları sıvayacaktır. Bu harikulade umut ve cesaret öyküsünün, 2011 yılında İzlanda Çocuk Edebiyatı Ödülü’ne değer görüldüğünü de belirtelim.