Mustafa Pultar – Dipnotski

Mustafa Pultar – Denizlük (2022)

Deniz, deryadır: anlatıla anlatıla bitirilemez.

Mustafa Pultar, uzun yıllar emek vererek her deniz sevdalısının kitaplığında bulunması gereken 904 sayfalık muazzam bir deniz sözlüğüne imza atmış.

Pultar yıllar önce, denizi anlatacak olanlara daha iyi anlatabilmeleri için, anlatılanları da okuyacak olanlara daha iyi anlayabilmeleri için denizin dilinin bir sözlüğünü yazmaya karar vermiş.

Bunun için önce ‘Yıldız Adları Sözlüğü’nü, arkasından da ‘Deniz Balıkları Sözlüğü’nü yazdı.

Deniz sözlüğü işlerinin piri olan Süleyman Nutkî’ye çömezlik edip onun ‘Kamûs-i Bahrî’sini yeni yazıya çevirdi.

O arada öğrendiklerimin bir bölümünü de ‘Denizin Dili-Denizin Yazısı’nda anlattı.

İşte ‘Denizlük’, o uzun yılların ve denemelerin ürünü.

Sözlüğün en iyi katkılarından biri de, diğer deniz sözlüklerinde büyük ölçüde göz ardı edilmiş olan deniz kavramlarına ilişkin etimolojik açıklamalar sunması.

Yazar, sözcüklerin kökenlerini açıklamak ya da bunlar hakkında açıklamalar önermek yönünde çaba göstermiş.

‘Denizlük’, bütün bunların yanı sıra, bir Türkçe-İngilizce sözlük olarak da kullanılabilir.

Doğrudan Türkçe sözcüklerden hareketle düzenlenmiş olduğundan, ‘Denizlük’te yer alan İngilizce karşılıklar, çoğu zaman uzun açıklayıcı ifadeler yerine, tekil sözcük ya da terim niteliğinde yer alıyor.

Bu yönüyle sözlük, genel bir deniz sözlüğü olmanın ötesinde, Türkçe deniz dili çalışmalarında el altında bulundurulabilecek yararlı bir kaynak olacaktır.

Künye: Mustafa Pultar – Denizlük: Büyük Deniz Sözlüğü, İş Kültür Yayınları, sözlük, 904 sayfa, 2022

Mustafa Pultar – Denizin Dili, Denizin Yazısı (2010)

Mustafa Pultar’ın ‘Denizin Dili, Denizin Yazısı’ için, tamamıyla denize adanmış bir eser diyebiliriz.

Ahşap tekne inşaatı, tekne anatomisi, pirat, seren yelkenli gemiler; yıldızların rehberliğinde denizde gece seyri ve yelken sporları, kitabın çizdiği geniş ve zengin çerçevede dikkat çeken konulardan.

Pultar kitabına, denizcilik dilinin özellikleri ve sözcüklerin öyküleriyle başlıyor.

Kitabın, denizcilik külliyatını irdeleyen bir diğer bölümü ise, denizcilik kültürünün bazı temel kitaplarını, özellikle kıyı kılavuzlarını ve denizcilik sözlüklerini tanıtıyor.

Pultar ayrıca, eserlerinde denizi işlemiş yazarları da anlatıyor.

Künye: Mustafa Pultar – Denizin Dili, Denizin Yazısı, Amatör Denizcilik Federasyonu Yayınları, deneme, 230 sayfa

Mustafa Pultar – Yıldız Adları Sözlüğü (2007)

YILDIZ ADLARI SÖZLÜĞÜ, Mustafa Pultar, İş Kültür Yayınları, sözlük, 139 sayfa

Mustafa Pultar ‘Yıldız Adları Sözlüğü’nde, yıldızlar konusunda değişik dillerde, kültürlerde ve kaynaklarda geçen tanımları derlemiş. Sözlükte, yıldız adlarının Doğu’dan Batı’ya, mitolojiden gökbilime yaşadıkları serüvenlerin; Arapça, Farsça, Osmanlıca, Latince, Yunanca gibi çeşitli diller arasında çıktıkları çok anlamlılık yolculuğunun izini sürmek mümkün. Sözlüğün asıl ilgi çekiciliği ise, yıldız adlarının köken ve anlamlarının anlaşılmasını sağlaması ve bu adlara ilişkin imgelemlerin nasıl oluştukları hakkında fikir vermesi. Sözlükte yıldız, yıldız kümesi ve takımyıldızların adları ile bunlara ilişkin temel terimler de madde madde sıralanmış.