Etiket: Robert Sapolsky

Robert M. Sapolsky – Bir Primatın Anıları (2025)

Robert M. Sapolsky, yıllarını Afrika savanlarında babunlarla geçiren bir primatolog olarak hem bilimin hem de yaşamın sınırlarında bir yolculuğa çıkıyor. ‘Bir Primatın Anıları: Bir Sinir Bilimcinin Babunlar Arasındaki Sıra Dışı Yaşamı’ (‘A Primate’s Memoir: Love, Death and Baboons’), sadece bir anı değil, insan doğasına ve hayvan davranışlarına dair derin bir keşif niteliği taşıyor. Sapolsky, genç yaşta gittiği Kenya’da, babunların sosyal yapısını incelemeye başlıyor. Onları izlerken, hiyerarşilerin, ittifakların ve çatışmaların aslında insan toplumlarıyla ne kadar benzer olduğunu fark ediyor.

Arazi koşullarında geçen yıllar boyunca hem zorluklar hem de unutulmaz anılar biriktiriyor. Babunların gündelik yaşamındaki agresyon, rekabet ve beklenmedik şefkat, yazarın insan psikolojisine dair düşüncelerini şekillendiriyor. Sapolsky, aynı zamanda kendi varoluşunu sorguluyor; bilimsel gözlem ile duygusal bağlar arasında gidip geliyor. Afrika’da geçen bu yıllar, ona sadece hayvan davranışlarını değil, savaş, yoksulluk ve kültürel farklılıklar gibi sert gerçekleri de gösteriyor.

Kitap, mizah ve içtenlikle harmanlanmış bir dil kullanıyor. Sapolsky, bilimsel bir çalışmanın soğukluğundan uzaklaşıp hayatın karmaşıklığını hem trajik hem de komik yönleriyle anlatıyor. Babunlar üzerinden insan doğasını anlamaya çalışırken, okura da kendi davranışlarımızın kökenine dair güçlü bir mercek sunuyor. Kitap, bilimin merakıyla kişisel deneyimi birleştiren hem düşündüren hem de eğlendiren bir anlatı olarak öne çıkıyor.

  • Künye: Robert M. Sapolsky – Bir Primatın Anıları: Bir Sinir Bilimcinin Babunlar Arasındaki Sıra Dışı Yaşamı, çeviren: Gökçe İnan Yağlı, Pegasus Yayınları, bilim, 408 sayfa, 2025

John Brockman – Meraklı Zihinler (2020)

Bir çocuğu bilim insanı olmaya yönlendiren etkenler nedir?

‘Meraklı Zihinler’, Richard Dawkins’ten Steven Pinker’a, Howard Gardner’dan Daniel Dennet’a ve Ray Kurzweil’a, önde gelen yirmi yedi bilim insanı ve düşünürün, çocukken bilimden nasıl etkilendiklerine dair anılarını barındırıyor.

Örneğin Richard Dawkins, okuduğu Doktor Dolittle kitabının çok etkisinde kalmış.

David Buss, hayatın bazı gerçeklerini New Jersey’de bir kamyon durağında çalışırken öğrenmiş.

Kozmos âşığı Janna Levin, evrenin ucuna yolculuk etme hayalleri kurmuş.

Nicholas Humphrey, bilim insanları hanedanlığının üyesi olarak doğmuş olmanın getirdiği üstünlüklerden bol bol yararlanmış.

Robert Sapolsky, sık sık Bronx Hayvanat Bahçesi’ne gitmiş ve bir dağ gorili olmak istemiş.

Judith Harris’i, yaşıtları arasında yaşadığı yalıtılmışlık ve yalnızlığının bilime yönlendirmiş.

Bu ve bunun gibi pek çok anı barındıran, ayrıca tutkulu ve içten oluşuyla dikkat çeken kitap, bilime ilgi duyan okurları güdüleyecek, onlara ilham verecek türden.

  • Künye: John Brockman – Meraklı Zihinler, çeviren: Ülker İnce, Pegasus Yayınları, bilim, 272 sayfa, 2020