Macarlardan Fransızlara, Suudi Arabistanlılardan Azerilere, Hintlilerden Hıristiyan topluluklara, baskıdan kaçarak Türk topraklarına sığınanlar…
Troçki’den Şeyh Şamil’e, Tepedenli Ali Paşa’dan Mahmud Tarzi’ye, Erich Auerbach’tan Carl Ebert’e, Jak Deleon’dan Ayetullah Humeyni’ye, geçmişte Türkiye’ye sürgün olmuş pek çok tarihi kişilik burada.
Torununun kaleminden, Afgan modernleşmesinde önemli yeri olan Kandahar Serdarı, Serdar Mahmud Terzi Han’ın hayatı.
Afganistan’ın ilk dışişleri bakanı olan Tarzi’nin ailesi, yetiştiği çevre ve siyasi çalışmalarının, Sultan Abdülhamid’ten Atatürk’e uzanan bir zaman diliminde anlatıldığı kitap, Türkiye yakın tarihi açısından da şüphesiz önemli bir kaynak.
Süleyman Özmen elimizdeki çalışmasında, Afgan milliyetçiliğinin kurucusu sayılan Mahmud Tarzi’nin hayatının Afganistan’ın 1902-1929 yılları arasındaki dönemine etkilerini irdeliyor. Jön Türklerle güçlü bağlantılar kurmuş Mahmud Tarzi, onların modernleşme fikirlerine duyduğu hayranlıkla Afganlılık ideali etrafında bir ulusal bilinç yaratılması ve Afganistan’ın çağdaş ulus devlet olarak inşa edilmesini hedeflemişti. Kitap, Afgan modernleşmesinde Mahmud Tarzi’nin rolünü, yaptığı çalışmaları, Türkiye ile ilişkilerini ayrıntılı bir şekilde ele alıyor ve Mahmud Tarzi’nin bir aydın, düşünür, siyasetçi olarak portresini sunuyor.
Dipnotski 