2013 – Dipnotski

Dilaver Demirağ – Susatanlar (2013)

SUSATANLAR, Dilaver Demirağ, Hayy Kitap, siyaset, 248 sayfa

Dilaver Demirağ ‘Susatanlar’da, kapitalist sermaye birikiminin, suyu kâra, bir yatırım aracına dönüştürmedeki pervasızlığını gözler önüne seriyor; suyun metalaşması karşısında nasıl direneceğimizi anlatıyor. Demirağ, yeryüzünde su kıtlığının başlamasının nedenlerini, suyun ekonomik bir meta haline gelişini, su baronlarını, kapitalist sistemin doğa ve su üzerindeki tahribatlarını ve suda kartel kuran büyük şirketleri anlatıyor. Su pazarı için cazip bir ülke olan Türkiye’yi ayrı bir bölümde ele alan yazar, ülkedeki su yönetiminin çıkmazlarını, suyun özelleştirilmesinin ve HES’lerin yarattığı sorunları da ortaya koyuyor.

Lütfi Maktuf – Tunus’u Kurtarmak: Çalınan Arap Baharı (2013)

TUNUS’U KURTARMAK, Lütfi Maktuf, çeviren: Fikret Erkut Emcioğlu, Modus Kitap, siyaset, 174 sayfa

Tunus, 11 Ocak 2011’de başlayan olaylar ve ertesinde gerçekleşen devrimle yankı uyandırmıştı. Fakat devrimin yarattığı demokrasi beklentileri, temel özgürlükleri dahi önemsemeyen, demokratik kurumları yok sayan İslamcı parti Ennahda tarafından sahiplenilmedi. Hukukçu Lütfi Maktuf çalışmasında, birebir yaşayanların tanıklığıyla devrimi adım adım izliyor; ekonomik, toplumsal ve siyasi açılardan tehlikeli bir durumda olduğunu belirttiği ülkesinin bir panoramasını çiziyor. Maktuf, İslamcı hükumetin devrimi amacından saptırdığını, Tunus’un, softa temellerinin demokrasi ile bağdaşmadığı İslamcılıktan kurtarılması gerektiğini söylüyor.

Bilgin Adalı – Güneşi Arayan Çocuk (2013)

GÜNEŞİ ARAYAN ÇOCUK, Bilgin Adalı, Can Yayınları, çocuk, 94 sayfa

Kısa süre önce aramızdan ayrılan Bilgin Adalı, çocuk yazınının önde gelen isimlerindendi. Adalı’nın ‘Güneşi Arayan Çocuk’ isimli eseri de, doğaya, hayata dair sorularının cevabını aramaya koyulan Ayata adlı karakterinin başından geçenleri anlatıyor. Güneşin gizemini çözmeye koyulan Ayata, köyün diğer çocukları gibi koşturup durmak ve oyunlar oynamak yerine, yaşlı bilgeye gidip sorular sorar. Kahramanımız böylece sabahları doğup akşamları batan güneşin nereye gittiğini anlamaya çalışır. Kitabın sonunda, Mustafa Köz tarafından hazırlanmış, okuma ve anlama pratiğini geliştiren bir yaratıcı okuma bölümü de yer alıyor.

Ku Hung-Ming – Çin Halkının Zihniyeti (2013)

ÇİN HALKININ ZİHNİYETİ, Ku Hung-Ming, çeviren: Hanife Güven, Doğu Batı Yayınları, kültür, 158 sayfa

Çinli bir anne ile Portekizli bir babanın oğlu olan Ku Hung-Ming, eğitimini Avrupa’da almış. Yazarın, 1915’te kaleme aldığı bu kitap, Çin halkı ve kültürü konusunda önemli ayrıntılar sunuyor. Yazar, kitabının ilk bölümünde Çin insanını, Çin kadınını ve Çin dilini anlatıyor. Kitabının ikinci bölümünde, Batılı yazarların Çin kültürüyle ilgili yanlış veya eksik saptamalarını ortaya koyan Hung-Ming, devamında da Çin uygarlığının diğer dünya medeniyetlerinin feyz alabileceği ne gibi olumlu niteliklere sahip olduğunu, dünyayı bekleyen savaşların aşılması konusunda Çin uygarlık değerlerine nasıl başvurulabileceğini irdeliyor.

M. Salih Elmas – Modern Toplumun Güvenlik Çıkmazı (2013)

MODERN TOPLUMUN GÜVENLİK ÇIKMAZI, M. Salih Elmas, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Yayınları, siyaset, 223 sayfa

M. Salih Elmas güvenlik kavramını, modern toplum tarihi ve modernleşme süreci etrafında değerlendiriyor. Elmas, güvenlik kavramının modern toplumlarda nasıl bir değişim sürecine girdiği, Amerika’nın Soğuk Savaş sonrası güvenliğe yaklaşımı ve 11 Eylül sonrası uyguladığı politikaları; Ulrich Beck’in risk toylumu tezinin uluslararası ilişkiler disiplinindeki yansımaları bağlamında irdeliyor. Ağırlıklı olarak risk toplumu tezi çerçevesinde modernleşme-güvenlik ilişkisini irdeleyen çalışma, modern toplumun ilerleme dinamiklerinin çevre, ekonomi ve siyaset alanlarında ürettiği risklerin etkilerini ortaya koymayı amaçlıyor.

Ray Bradbury – Uğursuz Bir Şey Geliyor Bu Yana (2013)

UĞURSUZ BİR ŞEY GELİYOR BU YANA, Ray Bradbury, çeviren: Ayşe Gorbon, İthaki Yayınları, roman, 358 sayfa

Fantastik, bilimkurgu tarzında romanlarıyla bilinen Ray Bradbury, bir korku-gerilim hikâyesiyle okurlarının karşısına çıkıyor. Hikâyenin merkezinde, sakin bir kasabada yaşayan çocuklar Jim ile William’ın, eğlenceden çok korkuyu, gerilimi vaat eden lanetli bir karnavalın kasabaya uğramasından sonra yaşadıklarını anlatıyor. Karnavalın üyelerinden bay Elektro, cüce, kahin kadın ve bay İskelet, maharetlerini bir bir sergiler. Fakat karnavalın başındaki isimlerden Bay Dark, diğer adıyla Resimli Adam, asıl korkutucu figürdür. Zira bu adam, kasabalıların en çaresiz noktalarını yakalayıp onların ruhuna nüfuz edebilmektedir.

Hasan Öztoprak – İstanbul’un 72 Milleti (2013)

İSTANBUL’UN 72 MİLLETİ, Hasan Öztoprak, Kafe Kültür Yayıncılık, kültür, 256 sayfa

‘İstanbul’un 72 Milleti’, on bin yılı aşan tarihi ile dünyanın en eski kent yerleşimlerinden biri olan İstanbul’da yaşamış, yaşayan halkları, kavimleri, dinsel ve etnik grupları tanıtıyor. Hasan Öztoprak kapsamlı çalışmasında, Türkleri, Türk kökenli halkları, Rumları, Ermenileri, Yahudileri, Kürtleri, Zazaları, Ezidileri, Arapları, Süryanileri, Arami kökenli halkları, Kafkas halklarını, Balkan halklarını, İranlıları, romanları, Avrupa halklarını ve burada adını zikredemeyeceğimiz İstanbul’un milletler mozaiğine renk veren çok sayıda halkın kökenini, tarihini, yaşama biçimini, dinini, dil ve kültürünü anlatıyor.

Murat Bardakçı – Üçüncü Selim Devrine Ait Bir Bostancıbaşı Defteri (2013)

ÜÇÜNCÜ SELİM DEVRİNE AİT BİR BOSTANCIBAŞI DEFTERİ, Murat Bardakçı, Pan Yayınları, tarih, 64 sayfa

Bostancıbaşı defterleri, Osmanlı’da İstanbul’un Boğaziçi ve Haliç sahillerindeki yapıların kayıtlı olduğu elyazması eserler anlamına geliyor. Bir anlamda geçmişin tapu kayıtları gibi olan bu defterler, söz konusu güzergâhlardaki yapılaşmaları ayrıntılı bir şekilde ortaya koymaları açısından önemli birer tarihi vesika. Murat Bardakçı da bu çalışmasında, 1803 tarihine ait olduğu tahmin edilen böyle bir defteri sunuyor. Kitapta, Bardakçı’nın Bostancıbaşı defterlerini ele alan bir incelemesinin ardından, 3. Selim zamanında hazırlanmış bir bostancıbaşı defterinin tıpkıbasımına ve günümüz yazısına aktarılmış haline yer veriliyor.

Hasan Bülent Kahraman – Türkiye’de Görsel Bilincin Oluşumu (2013)

TÜRKİYE’DE GÖRSEL BİLİNCİN OLUŞUMU, Hasan Bülent Kahraman, Kapı Yayınları, inceleme, 278 sayfa

Hasan Bülent Kahraman, ülkenin modern kültürle inişli çıkışlı macerasını merkeze alarak, Tanzimat’tan bu yana görsel bilincin oluşumunu irdeliyor. Kitabının ilk bölümünde Tanzimat’ın görsellikle ilişkisini hem içsel şartları hem de Fransa ile olan özdeşlik çabası bağlamında tartışan Kahraman’ın devam eden bölümde, Tanzimat ve Cumhuriyet arasındaki gerilime odaklanıyor. Cumhuriyet’in Tanzimat’ın çocuğu olduğunu belirten Kahraman, bugünkü modernliğin ancak bu iki gerçekliğin bilinmesi halinde anlaşılabileceğini savunuyor. Kahraman en son, Cumhuriyet’in geç dönemlerinde, modern anlamda geleneğin yeniden icat edilişini tartışıyor.

Özkan Eroğlu – Plastik Sanatlar Sözlüğü (2013)

PLASTİK SANATLAR SÖZLÜĞÜ, Özkan Eroğlu, Tekhne Yayınları, sözlük, 160 sayfa

Türkiyeli izleyici açısından sanat kültürü kavrayışında karşılaşılan başlıca sorun, temel kaynak eksikliği olduğu gibi, konuyu ele alan çalışmaların çoğunlukla alanın uzmanlarına ulaşmayı dert edinmesi. Elimizdeki kitap ise, resim, heykel ve mimari gibi plastik sanat alanında en çok kullanılan kavram ve terimleri anlaşılabilir bir üslupla okurlarına sunuyor. Özkan Eroğlu bunu yaparken, sanat tarihi, sanat felsefesi, ikonografi, mitoloji, estetik ve sanat eleştirisi gibi disiplinlerin katkılarına da başvurarak derli toplu bir sözlük ortaya koymuş. Sözlüğün sonunda, kimi sanatçılar hakkında biyografik bilgilere de yer verilmiş.