Tarık Alpagut – Benim Babam Darbeci (2025)

Tarık Alpagut’un ‘Benim Babam Darbeci’ adlı eseri, Türkiye’nin askeri darbeler tarihine içeriden bir tanıklık sunan nadir örneklerden biri olarak öne çıkıyor. Yazar, 27 Mayıs 1960 darbesiyle başlayan ve 22 Şubat 1962 darbe girişimine uzanan çalkantılı dönemi, büyük anlatıların gölgesinde kalmış kişisel bir hikâyeyle birleştiriyor. Milli Birlik Komitesi’nin iktidarı ele alış biçimi, Yassıada yargılamalarının yarattığı adalet tartışmaları ve darbeci kadroların kendi içindeki kırılmalar, anlatının arka planında tarihsel bir panoramaya dönüşüyor.

Eser, darbe sonrası kurulan düzenin hem toplumsal hem de siyasal sonuçlarını hatırlatırken, “biz kimseye karşı ihtilal yapmadık” söylemi ile uygulanan politikaların yarattığı çelişkiyi görünür kılıyor. Milyonlarca vatandaşın oy verdiği bir partinin kapatılması ve yöneticilerinin ölüm cezasıyla yargılanması, hem toplumda hem de ordu içinde derin bir huzursuzluk yaratıyor. Bu gerilim, askerî kadroların deneyimsizliği ile ülkeyi yönetme iddiası arasında sıkışmış bir kuşağın çıkmazını da yansıtıyor.

Kitabın merkezinde ise Talat Aydemir hareketi ve 22 Şubat 1962 girişimi yer alıyor. İsmet İnönü ile genç subaylar arasındaki güç mücadelesi, kan dökülmeden bastırılmış olsa da Türkiye’nin sancılı siyasal dönüşümünü belirleyen önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. Alpagut, bu tarihsel çatışmayı yalnızca belgelerle değil, Kara Harp Okulu Alay Komutanı olan babası Kurmay Albay Turgut Alpagut’un kişisel kaderi üzerinden aktararak anlatıya duygusal ve insani bir derinlik kazandırıyor.

‘Benim Babam Darbeci’, darbelerin soğuk siyasi dilini kırarak, aile, sadakat, hayal kırıklığı ve tarihsel mirasın yükü gibi temalarla örülü bir iç hesaplaşmaya dönüşüyor. Böylece kitap, sadece siyasi bir dönemin değil, o dönemi yaşayanların ruh halinin de izini süren özgün bir tanıklık sunuyor.

  • Künye: Tarık Alpagut – Benim Babam Darbeci, Ayrıntı Yayınları, anı, 176 sayfa, 2025

Kolektif – Türkiye’nin 1960’lı Yılları (2017)

Türkiye’nin 1960’lı yılları için arşivlik bir eser.

Pek çok yazarın katkıda bulunduğu çalışma, bu dönemi farklı yönleriyle ele alıyor.

Kitapta,

  • 27 Mayıs darbesi,
  • Yassıada yargılamaları,
  • 1960’lı yıllarda Türkiye ekonomisi, dış politikası ve siyasi düşünce ortamı,
  • 1960’lı yıllarda Türkiye kapitalizmi ve ordu kuruluşu OYAK’ın bu bağlamda yeri,
  • Meşhur Johnson mektubunun yansımaları,
  • Merkez sağ, darbeler, krizler ve koalisyonlardan oluşan siyasi iktidar profili,
  • 68 hareketi,
  • Türkiye İşçi Partisi (TİP) deneyimi,
  • Yön ve Milli Demokratik Devrim hareketleri,
  • Demirkırat’tan Adalet Partisi’ne merkez sağın sancılı serüveni,
  • 1960’lı yıllarda Türkiye’de anti-komünizm,
  • Efsanevi 15-16 Haziran eylemleri,
  • 1960’lı yıllarda Kürt siyasal aktivizmi,
  • Ve 1960’lı yıllarda edebiyat, müzik, sanat, kültür ve gündelik hayat gibi pek çok konu yer alıyor.

Kitapta ayrıca, Adnan Menderes, Cemal Gürsel, Talat Aydemir, Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Süleyman Demirel, Ragıp Gümüşpala, Suat Hayri Ürgüplü, Alparslan Türkeş ve Cevdet Sunay gibi, bu dönemde etkili olmuş aktörlerin hayatları ve çalışmaları da irdeleniyor.

  • Künye: Kolektif – Türkiye’nin 1960’lı Yılları, hazırlayan: Mete Kaan Kaynar, İletişim Yayınları, tarih, 1184 sayfa0