Jeremy D. Popkin – Haiti Devrimi’nin Kısa Tarihi (2023)

Haiti Devrimi’nin hikayesi, özgürlük ve eşitlik hakkındaki modern fikirlerin kaynağı olarak Batı Avrupa uygarlığını görmek isteyenler için çarpıcı bir hatırlatmadır.

ABD’de ve Fransa’da özgürlük ve eşitlik fikirlerini etkili bir dille formüle eden devrimci liderler, Atlantik dünyasında siyahların köleleştirilmesini sürdürmek için ölümüne savaşmaya hazırlardı.

“Bu topraklarda köle olamayacağını; köleliğin bu topraklarda sonsuza dek kaldırıldığını” ilan eden ilk anayasa ABD’nin ve devrim Fransası’nın anayasaları değil Toussaint L’Ouverture’ün 1801 Anayasasıydı.

Tüm insanların eşit değerde olduğunun tanınması, dünya için gerçekten evrensel bir değerler dizisinin temeli olacaksa, bu ilkenin Fransız Saint-Domingue kolonisindeki Afrika kökenli insanların mücadelelerinin bir sonucu olarak ilk defa açıkça ifade edildiğini teslim etmeliyiz.

Jeremy Popkin bu usta işi çalışmasında, Haiti Devrimi’ni ve onun efsanevi lideri L’Ouverture’e yakından bakıyor.

  • Künye: Jeremy D. Popkin – Haiti Devrimi’nin Kısa Tarihi, çeviren: Gülcan Ergün, Zoe Kitap, tarih, 216 sayfa, 2023

C. L. R. James – Toussaint Louverture (2020)

Tarihte başarıya ulaşmış tek köle isyanı olan Haiti Devrimi ve onun efsanevi lideri Toussaint L’Ouverture’ün hayatını ve mücadelesini konu edinen üç perdelik bir oyun.

Pan-Afrikalı hareketin ve 20. yüzyılda sömürgeciliğe karşı mücadelenin öncü figürlerinden biri olan kitabın yazarı C. L. R. James, oyununda, Haiti Devrimi’ni panoramik bir biçimde dramatize ediyor.

Oyun bunun yanı sıra, kolonyal Saint-Domingue ormanlarındaki vudu ayinlerini, 1794 yılında Paris’te kolonyal köleliği kaldıran kararnameyi yasalaştıran Fransız Konvansiyonu’nun başarılı bir canlandırmasını ve evinde oturmuş, köleliği geri getirme arzusunu açıklayan Napoléon Bonaparte’a kadar, döneme yön vermiş pek çok gelişme ve aktörü karşımıza çıkarıyor.

  • Künye: C. L. R. James – Toussaint Louverture: Tarihteki Tek Başarılı Köle Ayaklanmasının Hikâyesi, çeviren: Suat Başar Çağlan, Zoom Kitap, oyun, 254 sayfa, 2020