Etiket: Yeni Bilim

Giambattista Vico – Yeni Bilim (2021)

Giambattista Vico’nun Batı düşüncesini derinden etkilemiş görkemli yapıtı ‘Yeni Bilim’, artık Türkçede.

İtalyan filozof, hukukçu, filolog, tarihçi ve retorik ustası Vico, modern tarih, sosyoloji ve antropoloji felsefesine yön vermiş ‘Yeni Bilim’ adlı eseriyle geniş bir okur kesiminin, filozofların, entelektüellerin ve şairlerin doğrudan ilham kaynağıdır.

Romantik tarihçi Jules Michelet, birçokları gibi “Vico’dan doğdum” der.

Ernst Cassirer, Vico’yu mitin ve mitolojinin gerçek kâşifi ilân eder.

James Joyce, başkalarında bulamadığı hayal dünyasını Vico’da bulur.

Wilhelm Dilthey için ‘Yeni Bilim’, modern düşüncenin en büyük başarılarındandır.

İktisatçı Joseph Schumpeter, Vico’yu “sosyal bilimler alanındaki en büyük düşünürlerden biri” olarak kaydeder.

Romantikler, Goethe, Herder ve Hamann ‘Yeni Bilim’i okurlar.

Coleridge, Vico’nun fikirlerini yayan ilk İngilizdir.

Marx, Vico’yu ‘Kapital’de tartışır.

Batı’da modern tarih felsefesinin tahtına ilk Vico çıkar.

Böylelikle o, kültür felsefesi ve mitoloji felsefesinin kurucusu sayılır.

Onun fikirleri pragmatizm, tarihselcilik, varoluşçuluk ve yapısalcılık gibi birçok düşünce hareketine öncülük etmiştir.

Vico, Tanrının yarattığı tabiatın yanında insanın kendi yarattığı dünya olan toplum ve kültür dünyasının nasıl bir yöntemle incelenmesi gerektiği üzerine düşünmüştür.

Vico’nun tutkuyla yaşamını adadığı bu eseri insanlığın karanlık dönemlerini ve barbarlık zamanlarını ayrıntısıyla anlatıyor; kitabın geniş bir bölümünde dil, şiir, estetik, hukuk, eğitim, politika, metafizik ve sivil hayata geçişin tüm ışıltısını tarihin geriye dönüş yasalarıyla birlikte sunuyor.

  • Künye: Giambattista Vico – Yeni Bilim, çeviren: Sema Önal, Doğu Batı Yayınları, bilim, 642 sayfa, 2021

Türker Kılıç – Yeni Bilim (2021)

“Beyin nasıl gerçekliği zihin dediğimiz yapıyı oluşturacak şekilde modeller?”

Beyin cerrahı ve nörobilimci Türker Kılıç,  beyni ve onu üreten gerçekliği irdeleyerek beynin nasıl düşünce ürettiğini ortaya koyuyor.

Kılıç’ın burada tanımladığı şekliyle “bağlantısallık” ve “yaşamdaşlık” kavramlarından ilki, bilimin evrene, doğaya ve insana yeni bir bakışla yaklaşımını ifade ediyor.

“Yaşamdaşlık” ise, kendisini soyut, kendi başına bir dünyadan ibaret olarak tanımlayan insanın karşısına ortaklaşa ve paylaşıma yönelik olanı çıkarıyor.

Zira Kılıç’ın ifade ettiği yeni bilime göre, en yetkin bilgi işleme sistemi insan beyni değil yaşamın kendisidir ve biyolojik, fiziksel her varlık muazzam bir bağlantısallık içinde var olmaktadır.

Kılıç’a göre, diğer bilim alanlarıyla olan ufuk açıcı ve birbirini tamamlayıcı ortaklıklar, başta yapay zekâ, genetik-epigenetik, kaotik sistemlerin fiziği ve matematiği, anjiojenez –yeni damar yapımı– gibi fizyolojik süreçler, onkojenez –kanser oluşumunun biyolojik ağı– gibi patolojik süreçler, toplumsal ağların yapılanması gibi sosyolojik yapılanmalardır.

Kitap, tam da her biri ayrı uzmanlıklara sahip olan çeşitli bilim alanlarının aslında birbirini nasıl tamamladığını ve beslediğini çarpıcı bir biçimde ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.

  • Künye: Türker Kılıç – Yeni Bilim: Bağlantısallık, Yeni Kültür: Yaşamdaşlık (“Beyin Nedir”den, “Yaşam Nedir”e Bir Bilim Serüveni), Ayrıntı Yayınları, bilim, 192 sayfa, 2021