Ayandan Mustafa Nuri Paşa – Abede-i İblis (2013)

• ABEDE-İ İBLİS, Ayandan Mustafa Nuri Paşa, yayına hazırlayan: Amed Gökçen, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, kültür, 146 sayfa

Ezidiler, 12. yüzyıldan bu yana tarih sahnesinde olmalarına rağmen, kendilerine dair yazılı kaynak yok denecek kadar az. Bu  kitap ise, bir zamanlar Musul valiliği yapmış Ayandan Mustafa Nuri Paşa’nın Ezidileri anlattığı ‘Abede-i İblis’ başlıklı risalesinin transkripsiyonu ve tıpkıbasımından oluşuyor. Paşa burada, Osmanlı İmparatorluğu’nun doğusunda yaşayan bir Kürt topluluğu olan Ezidileri dini inanışları, gelenekleri ve toplumsal kuralları ekseninde ele alıyor. Vali, Ezidiliği tamamen İslami görüşler çerçevesinden değerlendirse de, bu küçük risale, kadim Ezidi toplumuna dair nadir kaynaklardan biri olmasıyla önemli.