Siyasi tarih alanındaki çalışmalarıyla bildiğimiz, aynı zamanda Tarih Vakfı başkanlığını da yürüten Mehmet Ö. Alkan’dan, Karl Marx’ın ‘Das Kapital’inin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçteki inişli çıkışlı çeviri ve yayınlanma macerası hakkında sıkı bir inceleme.
Alkan’ın da ortaya koyduğu gibi, bu, Türkiye’de sosyalizmin de ‘Kapital’ çevirilerinin başına gelenleri de çok iyi özetleyen bir maceradır.
‘Kapital’ bu süreçte küçümsemelere, yasaklamalara, engellemelere, suçlamalara, hapisliklere, işkence ve ölümlere rağmen, sosyalist ideallerinden taviz vermeyen Türkiyeli aydınlar tarafından çevrilmiştir.
Kitapta,
- 1912 tarihli ilk ‘Kapital’ çevirisi ‘İktisad-ı İçtimaî’,
- Tek parti –Atatürk– döneminde ‘Kapital’ çevirileri ve yasaklanması,
- Basındaki ünlü ‘Kapital’ polemikleri,
- ‘Kapital’ çevirisine dair ilk eleştiri yazısı,
- Yayınlanmayan ‘Kapital’e dava,
- Hikmet Kıvılcımlı’nın ‘Kapital’ çevirisi,
- ‘Kapital’in 100. yılında birinci cildin ilk tam çevirisinin yapılışı,
- ‘Kapital’in tamamının ilk kez eksiksiz biçimde Alaattin Bilgi tarafından çevirisi,
- Ve ‘Kapital’in Yordam Kitap tarafından yayınlanmasıyla alevlenen tartışma gibi ilginç konular ele alınıyor.
Künye: Mehmet Ö. Alkan – 150. Yılında Das Kapital: Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’deki Serencâmı, İletişim Yayınları, tarih, 179 sayfa, 2017
Dipnotski 