Balkan Savaşları Osmanlı için sonun başlangıcıydı.
O süreçte hem bölgeyi hem de Türkiye’yi gezerek yaşananlara yakından tanıklık etmiş gazeteci John Reed’in bu kitabı ise, yaşanan büyük yıkımı kayda alan eşsiz bir belgesel.
Gazeteci kimliğinin yanı sıra, öyküleme özelliğiyle de dikkat çeken bu eserinde Reed, yozlaşmış sistemleri, ağır aksak işleyen bürokrasileri, milletlerin başka milletlere düşmanca tavrını ve ırkçılığın nasıl da basit temellere dayandığını, savaşın bulanıklığını, hastalıktan kırılan şehirleri ve çok daha fazlasını anlatıyor.
Kitaptan bir alıntı:
“Geriye dönüp baktığımda, bana öyle geliyor ki, savaşa dair bilinmesi gereken en önemli şey; diğer halkların nasıl yaşadığı, çevrelerinin, geleneklerinin, yaptıkları ve söyledikleri şeylerin onları nasıl açıkladığıdır. Gelgelelim, insanların şiddetli kriz anlarında su yüzüne çıkan pek çok niteliği, barış zamanlarında örtülü vaziyettedir. Öte yandan, şahsi ve ırki özelliklerin çoğu, halk büyük bir kriz yaşadığında insanların içine gömülür. İşte, bu kitapta Robinson ve ben, 1915 Nisan’ından Ekim’ine kadar Balkan ülkelerinde karşılaştığımız insanlar hakkındaki izlenimlerimizi basitçe aktarmaya çalıştık.”
- Künye: John Reed – Balkanlar’da Savaş, çeviren: Aleyna Beyhan ve Kemal Köksal, Selenge Yayınları, tarih, 252 sayfa, 2021
Dipnotski 