Alman idealizmi, Kant’a karşı ve bizzat Kant’ı kullanarak aşkınlığı ve sonsuzluğu felsefi düşünceye nasıl yeniden dahil etti?
Ömer B. Albayrak da, hem aşkınlığın Alman İdealizminde nasıl tarihselleştirildiğini hem de bunun günümüz açısından neden önemli olduğunu tartışıyor.
Kant’ın ‘Saf Aklın Eleştirisi’yle başlayan transendental felsefe, kendinden önceki metafiziği tarihe gömerken onun en temel iki kabulünü de geçersiz hale getirmişti: İnsanın mutlağı bilmeye muktedir –hatta mecbur– oluşu ve o mutlağı deneyimleyebilir oluşu.
Deneyimin ve onun bilgisinin sınırlarının dışına atılan aşkınlığın Kant’ın pratik felsefesine geri dönüşüyse ahlaki bir Tanrı’nın postülat olarak alınması biçiminde gerçekleşti.
Kant’ın yol açtığı düşünce okullarının içinde en merkezî önem taşıyanlardan biri olan Alman İdealizmi, Kant’ın çizdiği sınırların hepsini çiğneyerek ve onun düşüncesini kendilerince varabileceği en uç noktalara götürerek farklı sistemler ortaya koydu.
Bu hareketleriyle, Kant’a karşı yine Kant’ı kullanarak aşkınlığı ve sonsuzluğu yeniden felsefi düşüncenin içine geri getirdiler ve aşkınlığın modern insanın varoluşu açısından hâlâ anlamlı ve önemli olduğunu göstermeye çalıştılar.
İdealist felsefenin hareketini izleyip Hegel’e geldiğimizde bunun, aşkınlığın ve mutlağın tarihselleştirilmesi pahasına başarıldığını görüyoruz.
İşte bu kitap, aşkınlığın Alman İdealizminde nasıl tarihselleştirildiğini ve bunun günümüz açısından neden önemli olduğunu tartışmaya açmasıyla dikkat çekiyor.
- Künye: Ömer B. Albayrak – Alman İdealizminde Aşkınlık ve Tarihsellik, Ayrıntı Yayınları, felsefe, 240 sayfa, 2022
Dipnotski 