Etiket: Arap İsyanları

Gilbert Achcar – Halk İstiyor (2020)

Arap İsyanı’nı kapitalizmin Arap bölgesine has ilerleyiş tarzı,  bölgesel siyasi faktörler ve devrimin aktörleri ve parametreleri bağlamında irdeleyen çok iyi bir inceleme.

Gilbert Achcar, yeni bir baskıyla yayımlanan çalışmasında, isyanın toplumsal, ekonomik ve tarihsel arka planına ışık tuttuğu gibi, bu isyanın geleceğe dair ne gibi ihtimaller doğurduğunu da tartışıyor.

Achcar bunun yanı sıra, başlangıçta isyanla ilişki kuramayan liberallerle ve solcuların neden başarısız olduğunu ve İslamcı partilerin ülkelerinin içinde bulunduğu mevcut krizi aşmakta başarılı olup olamayacağını irdeliyor.

Achcar, Arap İsyanı ve Orta Doğu söz konusu olduğunda ilk akla gelen düşünür ve eylemcilerdendir.

Bu çalışma da, kendisinin bu alandaki yetkinliğinin ne denli ustaca olduğunu bize bir kez daha gösteriyor.

  • Künye: Gilbert Achcar – Halk İstiyor: Arap İsyanı Üzerine Radikal Bir İnceleme, çeviren: Sanem Öztürk, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 304 sayfa, 2020

George Stitt – Son Mekke Emiri Şerif Ali Haydar Paşa Anlatıyor (2018)

Şerif Ali Haydar Paşa, Osmanlı’nın tayin ettiği son Mekke emiriydi.

Daha da ilginci, Arap isyanını başlatan Şerif Hüseyin Paşa, Şerif Ali Haydar Paşa’nın uzaktan kuzeniydi.

Bilindiği gibi Şerif Ali Haydar Paşa, Arap isyanı zamanlarında birçok kuzeninin aksine Osmanlı’ya sadık kalmış, ayrıca bizzat Fahreddin Paşa’nın yanında Medine’de Şerif Hüseyin ve adamlarına karşı mücadele etmişti.

İşte bu kitap, Arapların bağımsızlık savaşında yaşananlar başta olmak üzere, paşanın tanık olduğu önemli gelişmeleri ilk elden sunmasıyla çok değerli bir kaynak.

Abdülaziz döneminde doğmuş paşa, bu anılarında da görüleceği gibi, II. Abdülhamid zamanında şehzadelerle birlikte saray mektebine gitmiş ve hanedan yaşamına, ayrıca birçok konakta bulunmasıyla da dönemin İstanbul yaşamına yakından tanık olmuş.

Kitapta,

  • 1908 Devrimi, 31 Mart Vak’ası ve Birinci Dünya Savaşı esnasındaki İttihatçıların faaliyetleri,
  • Mithat Paşa’nın sürgün edilmesi,
  • Abdülhamid’in ıslahatları,
  • Vahdeddin’in ülkeyi terk edişi,
  • Osmanlı’nın Arap bölgeleri konusunda yürüttüğü politikalar,
  • Arap isyanının başlama sebepleri,
  • Arabistan’ın Osmanlı’nın elinden çıkma nedenleri,
  • Cumhuriyet idaresinin Arabistan’a karşı nasıl bir tavır takındığı,
  • Saltanat ve hilafetin kaldırılışı,
  • İbn-i Suud’un ve Vehhabilerin Mekke ve Medine’yi ele geçirme süreçleri,
  • Ve bunun gibi birçok tarihi olay anlatılıyor.

Künye: George Stitt – Son Mekke Emiri Şerif Ali Haydar Paşa Anlatıyor: Osmanlı Arabistan’ı Nasıl Kaybetti?, çeviren: Yusuf Selman İnanç, Kronik Kitap, tarih, 336 sayfa, 2018

Mukaddes Erdoğdu Çelik (haz.) – Arap İsyanları (2011)

  • ARAP İSYANLARI, yayına hazırlayan: Mukaddes Erdoğdu Çelik, Akademi Yayınları, inceleme, 255 sayfa

 

‘Arap İsyanları’ adlı elimizdeki kitap, son dönemlerde Arap coğrafyasında ortaya çıkan başkaldırmaları, kasırga gibi bölgenin tümüne hızla yayılan büyük dönüşümü yazılar, röportajlar, çeviri yazılar ve teorik yazılar yoluyla anlamaya çalışıyor. Bölgede işsizlik ve yoksulluğa karşı isyanın başlama süreci; Arap isyanlarıyla Filistin sorunu arasındaki ilişki; emperyalist güçlerin bölgede gerçekleşen isyanları kendi lehlerine çevirme çabaları; isyanın doğurduğu yeni Arap solunun nitelikleri; devrim sürecinde politik İslam’ın çıkmazı ve Arap coğrafyasında bir “yeşil sosyalizm”in mümkün olup olmadığı, kitapta irdelenen konulardan birkaçı.