Etiket: Arap Milliyetçiliği

Hasan Kayalı – Jön Türkler ve Araplar (2018)

Jön Türkler ile İttihat ve Terakki Partisi hakkında, şu ana kadar sayısız çalışma yapıldı desek yeridir.

Fakat Jön Türklerin veya İttihat ve Terakki Partisi mensuplarının Araplar ve Arap coğrafyası ile aralarındaki ilişki gizemini büyük ölçüde korumaya devam ediyor.

Halen California Üniversitesi (San Diego) Tarih Bölümü’nde ders vermekte olan Hasan Kayalı’nın elimizdeki nitelikli çalışması ise, tam da bu boşluğu doldurmasıyla önemli.

Kayalı kitabında, Osmanlı hükümetlerinin Arap vilayetlerinde uyguladığı politikaları ve bu politikaların dönemsel anlamda izlediği dönüşümleri gözler önüne seriyor.

Osmanlıcılıktan İslamcılığa uzanan bir skalada, imparatorluğun Arap bölgesinde kendini nasıl konumlandırdığı ve buna karşılık Arap kesimin bu politikalara ne tür tepkiler verdiğini ortaya koyan Kayalı, aynı zamanda iktidar ve muhalefet arasındaki ilişkilerin bölgeye ve genel olarak bölgede varlık gösteren Büyük Güçler’deki nasıl karşılık bulduğunu da irdeliyor.

  • Künye: Hasan Kayalı – Jön Türkler ve Araplar: Osmanlıcılık, Erken Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık 1908-1918, çeviren: Türkan Yöney, İş Kültür Yayınları, tarih, 336 sayfa, 2018

Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu: Sosyo-Ekonomik Değişim ve Siyasi Düşünce (2017)

Osmanlı idaresi altındaki Suriye’de Arap milliyetçiliğinin ortaya çıkmasını sağlayan dinamikler nelerdi?

Bu sorunun yanıtını arayan Adil Baktıaya, Suriye’de 19. yüzyıl ortalarında yaşanan ve Nahda olarak adlandırılan toplumsal uyanışı doğuran sosyo-ekonomik etkenleri ve bunların siyasi sonuçlarını kapsamlı bir bakışla irdeliyor.

Çalışmanın ilk kısmı, 19. yüzyılda Suriye’de Batı nüfuzunun artışını ve 19. yüzyılın teknolojik gelişmelerinin Suriye modernleşmesine etkilerini araştırıyor.

Kitabın ikinci kısmı, Suriyelilerin siyasi yönelişlerini belirleyen tarihsel dönüm noktalarını inceliyor.

Burada tespit edilen dönüm noktaları 1860 Lübnan olayları ve Şam katliamı ile 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı.

Üçüncü kısımda, basım, yayın, dil, edebiyat gibi alanlarda yaşanan gelişmeler ele alınıyor ve Nahda içinde beliren siyasi eğilimler tespit ediliyor.

Bugünün Suriye’sini ve genel olarak Ortadoğu’yu daha iyi kavramak için iyi bir eser.

  • Künye: Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu: Sosyo-Ekonomik Değişim ve Siyasi Düşünce, İletişim Yayınları, tarih, 408 sayfa