David McNally – Kan ve Para (2023)

Marx, ünlü eseri ‘Kapital’de, paranın, “bir yanağında doğuştan bir kan lekesiyle” dünyaya geldiğini söylemişti.

David McNally, ‘Kan ve Para’da, Marx’ın izinden giderek paranın tarih boyunca kat ettiği kanlı yolculuğu anlatıyor.

İktisat kitapları tarihte üç para biçimi görüldüğünü anlatır: kıymetli metalden üretilen sikkeler, kıymetli metal karşılığı olan temsilî kâğıt para ve karşılığı olmayan yasal kâğıt para.

İktisat kitaplarındaki anlatım bu parasal gelişmelerin insanların hayrına olduğu izlenimini verir.

‘Kan ve Para’, sikke kullanımının Yunanistan’da kölecilikle ilişkisi; altın-gümüş karşılıklı banknot icadının İngiltere’nin sömürgecilikte öne geçme mücadelesinde savaş finansmanıyla ve köle ticaretiyle ilişkisi üzerinde duruyor.

Aynı şekilde, Amerika Birleşik Devletleri’nde 19. yüzyılda üretilen çeşitli banknotların yerli halkların katledilerek topraklarının gaspıyla ilişkisini; günümüzde karşılıksız banknot sisteminin de işçi sınıfını hizada tutmakta nasıl kullanıldığını ortaya koyuyor.

Eser, ayrıca, İngiltere’de tarımda sermayedar sınıfın ortaya çıkışını; İngiliz egemen sınıfın İrlanda’da ilk sömürgecilik deneyini; Kuzey Amerika’da kolonilerin kurulmasıyla Atlas Okyanusu üzerinde yürütülen insan ticaretini çarpıcı verilerle ve ilginç olaylarla betimliyor.

‘Kan ve Para’, para ekseninde toplumsal dönüşümlerin ideolojik yönünü de ele alıyor; toplumsal ilişkilerde parasallaşmanın felsefeye ve edebiyata yansımalarından örnekler veriyor.

  • Künye: David McNally – Kan ve Para: Savaş, Kölelik ve Devlet, çeviren: Cem Somel, Yordam Kitap, siyaset, 384 sayfa, 2023

David McNally – Başka Bir Dünya Mümkün (2013)

  • BAŞKA BİR DÜNYA MÜMKÜN, David McNally, çeviren: Oya Köymen, Yordam Kitap, siyaset, 405 sayfa

BASKA BIR DUNYA MUMKUN

Siyaset bilimi profesörü ve aktivist David McNally, değerli iktisatçılarımızdan Prof. Oya Köymen’in Türkçeye kazandırdığı eserinde, ezilenlerin başkaldırılarını inceliyor, “yeni toplumsal hareketler ” olarak tanımlanan bu kitlesel eylemlerin, işçi sınıfı hareketiyle bağlantılı olduğu durumlarda iktidarları nasıl sarsıcı büyük etkiler yaratabileceğini gözler önüne seriyor. Bu hareketleri, tepeden inmeci değil halk tabanından gelişecek bir sosyalizmin ön hazırlığı olarak değerlendiren McNally, bunların neoliberal politikaları ve çevre tahribatını frenleyebileceğini hatta tümüyle tersine çevirebileceğini ortaya koyuyor.