Orhan Koçak – Modern ve Ötesi (2023)

1950’lerden bu yana sanatın geçirdiği tarihsel dönüşümleri kayda alan ‘Modern Ötesi’, konuyla ilgilenen herkesin kitaplığında bulunmalı.

Orhan Koçak’ın üslubu, ele aldığı sanatçıların eserlerine okurun da eleştirel bir gözle bakmasına olanak sağlıyor.

Eleştirmen Orhan Koçak’ın güçlü kavrayışı ve zarif üslubuyla kaleme aldığı ‘Modern ve Ötesi: Elli Yılın Sanatına Kenar Notları’, yirminci yüzyılın ortasından bugüne modern sanat üzerine düşünmek için nadide bir kılavuz.

Sanatçıların benzeri görülmemiş bir özgüven kazandığı, yepyeni bir özgürlük ve deney hissiyle ürettiği 1950’lerden başlattığı bu kitabında Koçak, konuların, tekniklerin ve üslupların ötesinde, kronolojik bir sıra içinde sanatın hareketini, tarihsel dönüşümlerini mercek altına alıyor.

Bu kuşatıcı çözümlemesiyle, ele aldığı sanatçıların eserlerine tarihsel bağlamları içinde başka ve eleştirel bir gözle bakmamızı da mümkün kılıyor.

Eskinin içinden hep yeninin doğduğu ‘organik’ bir süreç değildir sanatın tarihi.

Bazen de yeni eskiyi ‘doğurur’, bir kez daha doğmasına yol açar.

Üstelik yaşlı bir sanatçının gençlere bakarak kendi sanatını onlara uydurmasından ibaret de değildir bu: Yeninin ortaya çıkışı şüphesiz eskiyi uyarıyor, kamçılıyor, ama bu uyarım eskinin düpedüz değişmesini değil de yine kendi tarzına, kendi ustalığına bağlı kalarak daha da yetkinleşmesini, keskinleşmesini, parıldamasını sağlıyordur.

  • Künye: Orhan Koçak – Modern ve Ötesi: Elli Yılın Sanatına Kenar Notları, Everest Yayınları, sanat, 254 sayfa, 2023

Orhan Koçak – Modern ve Ötesi (2010)

Orhan Koçak imzalı ‘Modern ve Ötesi’, santralİstanbul’da 8 Eylül 2007-29 Şubat 2009 tarihleri arasında gerçekleşen aynı adlı sergiye eşlik etmesi amacıyla hazırlanmış.

Türkiye’de sanatın son elli yıllık bir dökümünü vermeyi amaçlayan kitap, ele aldığı dönemi üslûp ve temalara göre değil, kronolojik bir yaklaşımla ele alıyor.

Analizini üç döneme ayıran Koçak, 50’li ve 60’lı yılları kapsayan ilk dönemin, soyutlama eğiliminin güçlendiği dönem olduğunu söylüyor.

Koçak, 1960’ların bir noktasında, soyutlamaya bir tepki olarak da görünebilen “yeni figüratif” dönemi ikinci ve 1980’lerin sonunda yaygınlaşmaya başlayan kavramsal sanatı da üçüncü dönem olarak tanımlıyor.

  • Künye: Orhan Koçak – Modern ve Ötesi: Elli Yılın Sanatına Kenar Notları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, sanat, 218 sayfa