Erdinç Obuz – Yüreğim Sol’madan (2019)

1970’lerde, Türkiye’nin doğu bölgelerinde güçlü bir devrimci mücadele vardı.

Ne yazık ki, bu sürecin yeteri kadar irdelendiği söylenemez.

Erdinç Obuz da bu önemli çalışmasında, bizzat kendisinin de içinde bulunduğu 1975-1985 arası Malatya, Erzincan, Elazığ ve Dersim bölgesindeki devrimci mücadeleyi ele alıyor.

Devrimci hareketin o zaman merkezinde bulunan isimlerin tanıklığı üzerine kurulu çalışma, bölgede o dönem olup bitenleri enine boyuna masaya yatırıyor ve böylece Türkiye’nin yakın tarihi hakkında çok önemli ayrıntılar veriyor.

Obuz’un çalışması, hareketin genel seyrini ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda, Türkiye devrimci hareketine yönelik değerlendirmeler, eleştiriler ve öneriler de sunuyor.

Kitapta görüşülen isimlerden bazıları şöyle:

Mehmet Tekin, Mehmet Biter, Nazım Doğan, Sedat Kesim, Mahmut Memduh Uyan, Yaşathak Arslan, İbrahim Ulutaş, Ziya Uncu, Ali Alfatlı, Ali İhsan Pektaş, Ali Demiralp, Muharrem Düzova, Yasin Ketenoğlu, Mehmet Ali Yılmaz, Melih Pekdemir, Haşim Aydıncak, Cemil Bal, Hüseyin Çuhadar.

  • Künye: Erdinç Obuz – Yüreğim Sol’madan: Malatya, Dersim, Elazığ, Erzincan’da Devrimci Mücadele, Nota Bene Yayınları, siyaset, 408 sayfa, 2019

Candan Badem – Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin (2018)

Çarlık Rusya’sı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Kars, Ardahan ve Artvin ile Erzurum’un önemli bir kısmını topraklarına katmıştı.

Rusya bu bölgeleri, Kars ve Batum oblastları olarak yönetmeye başlamıştı.

Bölgenin tarihinde önemli yer tutan bu dönem, 1878-1918 arasını kapsayacak şekilde, tam kırk yıl sürmüştü.

İşte Candan Badem’in bu kapsamlı incelemesi, bu bölgelerin Çarlık Rusya’sı dönemini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor.

Bununla ilgili Türkçe kaynakların azlığı, en önemlisi de var olan çalışmalardaki milliyetçi perspektifin egemenliği düşünüldüğünde, Badem’in milliyetçi tarihyazımını tersyüz eden ve söz konusu döneme daha zengin yönlerden bakan çalışması önemli bir boşluğu dolduruyor diyebiliriz.

Kitap, o zaman aralığında bölgenin kendine has iç dinamiklerinin, Çarlık Rusya’sının politikalarının ve zamanın etnik, dinsel ve sınıfsal ilişki ve çatışmalarının canlı bir panoramasını sunuyor.

  • Künye: Candan Badem – Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin (1878-1918), Aras Yayıncılık, tarih, 632 sayfa, 2018

 

Ruy Gonzales de Clavijo – Timur Devrinde Kadis’ten Semerkand’a Yolculuk (2007)

TİMUR DEVRİNDE KADİS’TEN SEMERKAND’A YOLCULUK, Ruy Gonzales de Clavijo, çeviren: Ömer Rıza Doğrul, Kesit Yayınları, seyahatname, 210 sayfa

Osmanlı’nın kültürel tarihine dair en iyi kaynaklardan biri de, bilindiği gibi seyahatnameler. Özellikle Batılı gezginler tarafından kaleme alınan bu geziler, Batının Osmanlı’ya bakışına dair fikir vermeleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun o dönemdeki yapısını anlamamıza katkıda bulunmalarıyla önemli. Clavijo’nun bu seyahatnamesi, dönemin önemli şehirleri olan İstanbul, Trabzon, Erzincan, İran kenti Huy, Tebriz, Meşhed, Merv, Belh ve son olarak Semerkand’a kadar giden bir rotayı izliyor. Seyahatnamenin, Timur’un Osmanlı İmparatorluğu’nu yendiği bir zamanda yapılmasıysa, bu gezi izlenimlerini önemli kılan başlıca unsur.