Etiket: Folklor

İlhan Başgöz – Türkülü Aşk Hikâyeleri (2012)

  • TÜRKÜLÜ AŞK HİKÂYELERİ, İlhan Başgöz, Pan Yayıncılık, folklor, 528 sayfa

 

İlhan Başgöz’ün uzun soluklu derlemelerine dayanan nitelikli eseri ‘Türkülü Aşk Hikâyeleri’, halk âşıklığı geleneğini kapsamlı bir biçimde ele alıyor. Ortadoğu ve Yunanistan’da aşk hikâyesi (Romans) geleneği ve âşığın kökeni, âşıkların hayat tarzı gibi konuları açıklayarak çalışmasına başlayan Başgöz, ardından, Anadolu halk hikâyelerinin biçimsel yapısını analiz edip çözümlüyor. Yazar kitabının devamında ise, bir dinleyici grubuna hikâye anlatma sürecini, bu süreçte baskın olan adetleri ve bu süreçte dinleyicinin nasıl bir rol aldığını analiz ediyor. Kitabın ekler bölümünde de, kimi hikâye örnekleri yer alıyor.

Malik Aksel – Sanat ve Folklor (2011)

  • SANAT VE FOLKLOR, Malik Aksel, Kapı Yayınları, folklor, 366 sayfa

 

Malik Aksel’in bütün eserlerinin beşinci cildi olan elimizdeki kitap, kendisinin sanat ve yazı hayatının bir özeti olarak düşünülebilir. Zira çalışma, Aksel’in 1933-1976 yılları arasında çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan yazılarından oluşuyor. Aksel yazılarında, resim sanatını ve bu sanatın Türkiye’de Tanzimat’tan sonraki gelişme safhalarını; Cumhuriyet’in ilk yirmi yılında Ankara’daki sanat hayatını; eski sanatların estetiği ve hayatımızdaki yerini; folkloru, halk hikâyelerini ve halk resmini anlatıyor. Kitapta bunun yanı sıra, dergi sayfalarında unutulmaya terk edilmiş, Malik Aksel’le yapılmış röportajlar da yer alıyor.

Richard Erdoes ve Alfonso Ortiz – Kızılderili Efsaneleri ve Masalları (2006)

  • KIZILDERİLİ EFSANELERİ VE MASALLARI, Richard Erdoes ve Alfonso Ortiz, çeviren: Kahraman Türel, Anfora Yayıncılık, folklor, 583 sayfa

‘Kızılderili Efsaneleri ve Masalları’, Kuzey Amerika’nın asıl sahipleri olan Kızılderililere ait masal ve efsanelere yer veriyor. Burada yer alan metinler, folklor ürünlerinin iyi bir örneği olarak Kızılderililer’in dededen toruna aktarılan halkbilim ürünlerinden oluşuyor. Ve bilindiği gibi folklor ürünleri, öz olarak aynıdır. Kitaptaki metinlerin, çok uzak bir kültüre ait olmalarına rağmen, bazen Yunan mitolojisi ve bazen de Uzakdoğu ve Asya folkloruyla taşıdığı benzerlikler dikkat çekici. Ayrıca Kızılderililerin doğaya duydukları saygı, paylaşımcı özellikleri ve canlılara verdikleri değer, elimizdeki metinlerde açık seçik görülüyor.

Pertev Naili Boratav – Nasreddin Hoca (2006)

  • NASREDDİN HOCA, Pertev Naili Boratav, Kırmızı Kitaplar, folklor, 350 sayfa

Pertev Naili Boratav’ın yeni yayımlanan ‘Nasreddin Hoca’sı, kuşkusuz yıllardır kitabın yeni basımını bekleyen okurlar ve araştırmacılar için bir sevinç kaynağı. Türkiye’nin ünlü folklor uzmanlarından Boratav, ‘Nasreddin Hoca’sı kırk iki yıllık bir çalışmanın ürünü. Yazar, dünyanın birçok yerinden elde ettiği yazma mikrofilmlerini tek tek tarayarak, bunlar arasındaki farkları karşılaştırarak elimizdeki kitabını oluşturmuş. Kitapta, Nasreddin Hoca hikâyeleri bütünlüklü bir şekilde yer alıyor. Fakat hikâyelerden önce, Boratav’ın muhtelif tarihlerde kaleme almış olduğu Nasreddin Hoca ile ilgili çok sayıda ayrıntıya yer veren ve Hoca hakkındaki rivayetleri araştıran makaleler de burada bir araya getirilmiş.

Eugenia Popescu-Judetz – Adakale (2006)

  • ADAKALE, Eugenia Popescu-Judetz, yayına hazırlayan: Bülent Aksoy, çeviren: Aysun Kıran ve Olcay Yıldırım, Pan Yayıncılık, folklor, 143 sayfa

Tuna nehri üzerinde bulunan Adakale, beş yüzyıl boyunca Osmanlı’nın karakolu oldu ve gümrük görevi gördü. Türkler Adakale’ye 15. yüzyılda, Rumeli’nin fethiyle beraber yerleştiler ve 1967 yılına, Çavuşesku ile Tito, Tuna’ya bir baraj yapmak için anlaşıncaya kadar, ada nüfusunun çoğunluğunu oluşturdular. Baraj yapıldı ve korkulan gerçekleşti: Adakale sular altında kaldı. Türk müziğinin kaynakları konusunda yaptığı çalışmalarıyla bilinen Eugenia Popescu-Judetz’in elimizdeki çalışması, 1970 yılında tamamıyla yok olan adanın halk kültürünü araştırıyor. Böylece yok olan Adakale’den geriye kalan kültür, bu çalışmayla belleğe alınmış oldu.

Mesude Eğilmez – Gelenekten Geleceğe Halk Oyunları (2006)

  • GELENEKTEN GELECEĞE HALK OYUNLARI, Mesude Eğilmez, Ütopya Yayınları, folklor, 171 sayfa

Mesude Eğilmez, ‘Gelenekten Geleceğe Halk Oyunları’nın önsözünde,”Türkiye Halk Oyunlarını, yalnızca tek bir kültüre mal edip, Türk Halk Oyunları şeklinde genelleme ve bunu illere göre adlandırma çabası, ulusal kültürleri homojenmiş gibi görmekten kaynaklanan siyasi bir yaklaşımdır.” diyor. Dolayısıyla Eğilmez’in çalışması, daha çok bu “ulusal kültür” olarak tanımlanan kültürün içinde birbirinden farklı dokulara odaklanıyor. Yazara göre her biri adı olan bir kültürü yansıtan oyun formlarının il oyunlarıyla kavramıyla anılması, oyunun ait olduğu kültürü yok saymakla eşdeğer. Eğilmez, geleneksel oyunların geleceğe nasıl taşınabileceği konusunda da önerilerde bulunuyor.