Louis Wirth’ün bu adlı eseri, modern sosyolojinin şehir ve azınlık ilişkilerini ele alan en önemli klasiklerinden biri olarak kabul ediliyor. Wirth, 1920’lerde Chicago Ekolünün en bilinen vaka incelemelerinden olan kitabı, Yahudi gettosu üzerinden hem tarihsel hem sosyolojik bir çözümleme yapıyor. Ancak kitap, yalnızca Yahudi topluluklarının değil, modern şehirdeki tüm azınlık ve dışlanma biçimlerinin anlaşılması açısından da evrensel bir nitelik taşıyor.
Wirth, “getto”yu sadece fiziksel bir mekân olarak değil, toplumsal bir örgütlenme biçimi olarak tanımlıyor. Ona göre getto, hem dış baskıların hem de içeriden gelen kültürel dayanışmanın ürünü. Bu ikili yapı, azınlıkların kimliğini korumasını sağlarken aynı zamanda onları toplumun merkezinden uzak tutuyor. ‘Getto’ (‘The Ghetto’), Ortaçağ’dan modern döneme kadar uzanan Yahudi gettolarının dönüşümünü, dini ötekileştirme, ekonomik kısıtlama ve kentleşme süreçleriyle birlikte inceliyor.
Wirth’ün temel tezi, modernliğin dışlanmayı ortadan kaldırmadığı, aksine onu biçim değiştirerek sürdürdüğüdür. Sanayi toplumunda duvarlar kalksa da, ekonomik ve kültürel sınırlar varlığını korur. Bu bakımdan ‘Getto’, hem bir tarihsel inceleme hem de şehirdeki görünmez ayrım çizgilerinin sosyolojik eleştirisidir.
Yazarın Chicago deneyimlerinden beslenen bu çalışma, gettoyu sadece Yahudi tarihiyle değil, göç, kimlik, aidiyet ve asimilasyon gibi çağdaş meselelerle ilişkilendiriyor. Böylece Wirth, şehir hayatının merkezinde süregelen toplumsal ayrışmanın kalıcı doğasını gözler önüne seriyor.
- Künye: Louis Wirth – Getto, çeviren: Gamze Bayram, Heretik Yayıncılık, sosyoloji, 330 sayfa, 2025
Dipnotski 